“Đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đảng bao gồm những người tiên tiến nhất...”. Đó là lời tự đề cao mình của đảng cộng sản Việt Nam được thể hiện rất rõ ràng trong cương lĩnh, điều lệ, cho đến tất cả các văn kiện của đảng. Bởi nó là tiên tiến nhất, tiên phong nhất... nên nhiều người được khoác cho mình cái mác “hơn người” ấy bắt đầu tự cao, tự đại, tự cho mình đã hơn người.

Hồi tôi đang theo học lớp đại học tại chức do viện đại học mở Hà Nội tổ chức, tôi nhớ có vị giáo sư nói với lớp tôi: “cán bộ lãnh đạo đảng hiện nay như một con ngan, cũng biết bay nhưng phải gọi chim bằng cụ; cũng biết bơi nhưng so với vịt thì thua xa; cũng đi bộ được nhưng không thể bằng gà”. Tôi ngậm ngùi, hèn chi đất nước ta, dân tộc ta ngày càng tụt hậu so với thiên hạ bởi cứ để những con ngan hoạch định quốc kế dân sinh. Đến đây, tôi chợt nhớ câu chuyện:

Có đoàn kiểm tra do tỉnh uỷ quyết định đến một đơn vị làm nhiệm vụ thu ngân sách tiến hành kiểm tra các hoạt động của đơn vị. Sau khi làm các thủ tục cần thiết, đoàn kiểm tra yêu cầu đơn vị đưa toàn bộ sổ sách, giấy tờ nộp cho đoàn để tiến hành làm việc. Chấp hành lệnh của đoàn kiểm tra, đơn vị bật toàn bộ hệ thống máy tính và giao cho đoàn, và nói: “tất cả ở trong đó hết”. Người này nhìn người kia lắc đầu, ông trưởng đoàn tuyên bố tạm dừng cuộc kiểm tra đối với đơn vị và ông phân bua ở đơn vị ông chưa được trang bị loại máy móc này nên không biết sử dụng. Chuyện cũng kể rằng có ông lãnh đạo đảng cao nhất, ở một địa phương, một hôm ông đến dự khai giảng năm học mới ở một trường trọng điểm của tỉnh. Ông căn dặn học sinh: Trong thời đại ngày nay khi mà nước ta hoà nhập với thế giới, bình thường hoá quan hệ với Mỹ, các cháu không những phải học tiếng Anh mà tiến tới còn phải học cả tiếng Mỹ nữa các cháu a.

Bất cứ ai đã là đảng viên cộng sản,được vào trường đảng học từ hệ trung cấp trở lên ra trường là có thể làm được lãnh đạo,các kiến thức khác không cần thiết bởi đã được trang bị học thuyết chủ nghĩa mác-lê nin, đỉnh cao của khoa học xã hội loài người. Trớ trêu thay thời kỳ xét ngạch bậc công chức, các văn bằng,chứng chỉ do các trường đảng từ tỉnh đến trung ương đều không được chính phủ chấp nhận,vì nó không nằm trong hệ thống các trường do bộ giáo dục quản lý (trừ trường đại học tuyên giáo). Vì vậy tuyệt đại đa số các cán bộ đang làm công tác xây dựng đảng, các tổ chức đoàn thể ở các địa phương chỉ có văn bằng chứng chỉ trong hệ thống trường đảng nên không thể xếp vào ngạch bậc công chức như cán sự hoặc chuyên viên được. Cú sốc bất ngờ làm cho uy lực của đảng nói chung,cán bộ làm công tác đảng, đoàn thể nói riêng bị giảm sút nghiêm trọng. Các cán bộ lãnh đạo đảng tỏ ra cay cú, bất bình cho rằng đảng đã bị chính quyền hạ nhục. Từ đó người cán bộ của đảng trong con mắt của đội ngũ cán bộ công chức khác hẳn so với trước và những người làm công tác đảng cũng đã tự mình điều chỉnh cả về phong thái cũng như phát ngôn từ tốn hơn. Cũng từ đó việc đi học tại các trường đảng, tổ chức đảng phải ra tay cắt cử, coi đây là nhiệm vụ của đảng giao phó.

Tôi cũng thấy những điều bất cập của bộ máy được gọi là “hệ thống chính trị”, bao gồm đảng, nhà nước, các đoàn thể chính trị xã hội. Với tư cách là “lãnh tụ chính trị”, đảng tự tổ chức biên chế cho mình bộ máy đồ sộ không chịu thua kém bên nhà nước, chính phủ có bộ ngoại giao, đảng có ban đối ngoại; chính phủ có bộ nông nghiệp, đảng có ban nông nghiệp; chính phủ có uỷ ban dân tộc, đảng có ban dân tôc... (đến giờ có cắt giảm đi một số ban), và bên nhà nước có các cơ quan tư pháp, bên đảng có ban nội chính. Hệ thống này được tổ chức đến các cấp địa phương.

Ngoài ra còn bộ máy của các tổ chức đoàn thể nhân dân cũng đồ sộ không kém phần. Tất cả đều làm nhiệm vụ quản lý đất nước, vận động nhân dân chấp hành các chủ trương chính sách của đảng, nhà nước, dìu dắt nhân dân tiến lên chủ nghĩa xã hội, bỏ qua tư bản chủ nghĩa. Nếu như các bộ máy này tự tìm nguồn thu, tự lo kinh phí cho những hoạt động của mình thì khỏi cần nói, đằng này tất cả đều ăn theo những đồng tiền đóng thuế của người dân. Là người có nhiều năm làm việc trong cơ quan đảng, nhà nước, tôi thấy xấu hổ vì hàng năm cứ vào cuối năm, chuẩn bị bước sang năm mới lại diễn ra các cuộc cãi cọ rất gay gắt về việc phân bổ kinh phí cho các cơ quan đảng, chính quyền, các đoàn thể nhân dân. Đơn vị nào cũng đưa ra vị trí, vai trò và tầm quan trọng của đơn vị mình hòng có được nhiều kinh phí để chi tiêu. Vào thời kỳ đó đâu đâu cũng thấy bàn luận, so tỵ giữa cơ quan này với cơ quan kia về kinh phí nhà nước cấp. Một đất nước đã nghèo mà còn đè lên đôi vai người dân những gánh nặng khổng lồ đến vậy thì làm sao dân tộc ta không kém thiên hạ?

Tôi thấy đảng luôn tự hào về tài “nghệ thuật lãnh đạo” của đảng. Đem chuyện này trao đổi với một số người dân thì họ nói: đảng có tài lừa bịp thì có (Một nhóm người ngồi kháo nhau mà tôi thấy họ đều nói đúng). Họ nói rằng khi còn nhỏ đi học, sách giáo khoa cấp1 dạy rằng ở Miền Nam (đồng bằng sông Cửu Long) có giống lúa trời, quanh năm thóc chín, người dân cứ việc đi gặt hái không bao giờ hết, vựa thóc này có thể nuôi sống được toàn thể đồng bào cả nước ta. Hiện nay đế quốc Mỹ đang xâm chiếm, chúng vơ vét hết của cải của đồng bào Miền Nam, khi nào giải phóng,thống nhất tổ quốc thì tha hồ mà sung sướng. Nay, thống nhất nước nhà, chẳng thấy lúa đâu, bài học ấy cũng biến mất.

“Cầm vàng còn sợ vàng rơi
Vào hợp tác xã đời đời ấm no”...

Một người đọc lại câu ca dao quen thuộc kiểu để châm chọc, mấy người khác chửi độc: khốn nạn cái hợp tác xã cấp thấp, cấp cao ấy, lùa dân vào một hố để chôn. Bây giờ thì tôi chẳng tin thằng cha nào hết, một người hăng hái nói tiếp: bác Hồ dặn sau khi thống nhất đất nước thì nhà nước miễn thuế cho nông dân ít nhất 2 năm, thế mà chúng nó giấu tiệt, giấu cho đến khi không giấu nổi nó mới chịu vâng lời bác dạy, ngay cả ngày chết của bác Hồ mà nó còn lừa dân thì chẳng có gì mà chúng nó không lừa.

Trở về nhà trong trạng thái mông lung suy nghĩ chẳng đâu vào đâu, tiết trời đầu xuân tô điểm cho những ngày Tết Nguyên Đán của dân tộc làm lòng người phấn chấn, vợi đi những căng thẳng,những gay gắt trong cuộc sống đời thường. Ngả lưng xuống giường cho giãn xương cốt bởi qua một ngày tiếp quản toàn những rượu, bia theo phong tục, tập quán của những ngày tết. Lúc này tôi mới để tâm nghe chiếc loa truyền thanh của huyện suốt ngày ra rả chĩa vào nhà tôi làm cho nhiều khi rất khó chịu nhưng vẫn phải nghe. Tôi bật cười vì chợt nhớ đến có ông bạn là người hay say rượu,”tửu nhập ngôn xuất”, ông đã xuất thì không ai có thể cắt ngang được. Hôm đến nhà tôi uống quá say, mọi người cứ để cho ông nói, vì có muốn nói cũng chẳng ai xen vào được, vì cứ cất tiếng là bị ông quát bỏ. Đúng 11giờ trưa, chiếc loa truyền thanh bắt đầu phát với tần số âm lượng hết công suất. Ông ta chỉ tay về phía chiếc loa quát lớn “câm ngay”, loa vẫn không ngắt, rồi ông lại quát, tiếng loa lại to hơn, tức quá ông chửi đổng “đồ điếc lòi”.

Lúc này tôi bất đầu thiu thiu ngủ, chiếc loa truyền thanh chuyển tải chương trình phát thanh quân đội nhân dân đến với bàn dân thiên hạ. Tôi cố tỉnh táo để nghe. Mở đầu chương trình lá tin khắp nơi thi đua lập thành tích “mừng đảng, mừng xuân”. Tôi băn khoăn vì tôi vừa đi một số nơi về, thủ đô Hà Nội có, Bắc Giang, Lạng Sơn có, và cả nhiều vùng nông thôn có, tôi chẳng thấy ở đâu có động thái nào chứng tỏ đang nô nức lập thành tích chào mừng ngày sinh nhật đảng. Ngay cả việc mừng đảng tôi cũng chẳng thấy ai đả động đến. Những ngày tết mọi người chỉ chúc nhau mừng xuân năm mới, húc nhau sức khỏe, làm ăn phát đạt. Tuyệt nhiên tôi chưa thấy người nào từ những người có học vấn cao, tri thức rộng, những người bình thường, những người không bình thường cho đến ngững người thần kinh không ổn định hoặc những gã nát rượu bét nhè cũng không hề có lời nào nói đến việc mừng đảng, lại càng không thấy có những việc làm thiết thực nào để kính dâng lên đảng. Phải chăng nó diễn ra ở một vùng xa xôi hẻo lánh mà tôi không thể biết được,hoặc ở một nơi thiên đình nào đó mà mắt thường tôi không thể nhìn thấy .

Nằm trên giường nghe chương trình phát thanh quân đội nhân dân, tôi cứ để trôi theo dòng suy nghĩ tản mạn. Quân đội là của nhân dân, từ nhân dân mà ra, do nhân dân nuôi dưỡng. Ở các nước dân chủ văn minh, quân đội chỉ làm nhiệm vụ theo quy định của hiến pháp và pháp luật, nhà nước trực tiếp quản lý, điều hành quân đội. Quân đội không thể là công cụ của bất cứ một chính đảng nào, nhiệm vụ thiêng liêng nhất của quân đội là bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của tổ quốc. Quân đội nhân dân Việt Nam, nhiệm vụ hàng đầu lại là bảo vệ đảng, cụm từ đinh tai nhức óc được lặp đi, lặp lại trong các chương trình phát thanh quân đội: “quân đội ta trung với đảng, hiếu với dân...”. Một lực lượng hùng hậu, được trang bị các phương tiện và vũ khí tối tân, được chăm lo bằng những đồng tiền thuế của nhân dân đóng góp mà nhiệm vụ hàng đầu là để bảo vệ cho sự tồn tại của một chính đảng thì quả là thiên hạ dễ có mấy tay! Điều này đã nói lên:

Một là đảng đã tự tách mình ra khỏi nhân dân,tự cho mình là siêu nhân, đứng trên nhân dân, trên dân tộc, đặt lợi ích của đảng lên trên lợi ích dân tộc... Chính bởi thế nên mới tự quy định cho mình một chế độ riêng, một chế độ đặc biệt, một chế độ bất bình thường. Nếu đảng với nhân dân là một, đảng ở trong nhân dân,vì nhân dân phục vụ, lợi ích của đảng nằm trong lợi ích của nhân dân thì quân đội chỉ làm nhiệm vụ trung với nước, hiếu với dân thì đã là đủ.

Hai là nguy cơ của đảng cầm quyền mà đảng đã nhận thấy. Để bảo tồn chế độ độc trị, không có con đường nào khác mà là con đường rễ nhất, hiệu quả nhất là lấy quân đội làm lá chắn để bảo vệ, để răn đe, để hậu thuẫn cho sự tồn tại.

Ai cũng biết Việt Nam là đất nước không rộng, người chưa đông, kinh tế chưa phát triển nên việc xây dựng quân đội chính quy, hiện đại còn những hạn chế. Tuy nhiên không ai phủ nhận quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội anh hùng, nhưng có một quân đội mà “càng đánh càng mạnh, càng đánh càng thắng, trăm trận trăm thắng, kẻ thù nào cũng đánh thắng” như quân đội nhân dân Việt Nam thì trên thế giới này chắc hẳn là không kiếm đâu ra!

Tôi không hiểu tại sao đảng luôn chọn cách nói lấy được, cách nói khác thường, cách nói coi thường người nghe, cách nói mị dân mà không hề ngượng mồm. Phải chăng đây là cách nói vốn có, cách nói đặc thù, cách nói cố hữu của bộ máy tuyên truyền của đảng cộng sản? Hơn thế nữa đảng còn rất tự hào cho đây là một trong những tài “nghệ thuật lãnh đạo” của đảng,là một trong những bí quyêt rất thành công của đảng.

Công bằng mà nói thì đảng cũng “tài” thật! Không tài sao được khi mà đảng nhìn thấy đất nước ta đang sống trong áp bức, nô lệ, lòng khao khát của mỗi người dân là mong mỏi có được độc lập dân tộc, thoát khỏi ách thống trị của thực dân Pháp. Thấu hiểu được nỗi đau mất nước của nhân dân, nên ngay từ khi ra đời năm 1930, cương lĩnh đầu tiên của đảng đã chỉ ra rằng: sau khi hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đảng sẽ đưa cả nước tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội, bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa, xây dựng một xã hội mới, xã hội văn minh, mọi người sống với nhau chan hoà, bình đẳng, thương yêu nhau, một xã hội xoá bỏ chế độ người bóc lột người, một xã hội công bằng dân chủ gấp triệu lần xã hội tư bản, một xã hội do nhân dân làm chủ, nhà nước là nhà nước của dân, do dân và vì dân, là công bộc của dân, là đầy tớ trung thành của nhân dân,...và ...

Với những khẩu hiệu kêu như chuông vàng,với đường lối đi vào lòng người như vậy, đảng cộng sản Việt Nam đã tập hợp được đông đảo quần chúng nhân dân đi theo mình, không quản ngại gian khổ, hy sinh một lòng đi theo đảng, đoàn kết xung quanh đảng hoàn thành cách mạng dân tộc, giành được chính quyền trao tay đảng. Chính phủ đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà là chính phủ đa nguyên chính trị, gồm nhiều đảng phái,nhiều tổ chức, nhiều nhân sĩ yêu nước tham gia.

Với “tài thao lược” của đảng, chỉ trong thời gian ngắn,đảng đã loại trừ được những thành phần phi cộng sản ra khỏi bộ máy chính phủ, thay vào đó là toàn bộ những đảng viên cộng sản cầm quyền. Đây cũng là cuộc cách mạng thể hiện sự “tài tình” của đảng, đảng tự hào nhờ có cách nói “vốn có” của đảng nên đã gặt hái được những thành công vang dội trên nhiều lĩnh vực trong suốt quá trình cai trị đất nước.

Trong suốt hai cuộc kháng chiến chống pháp và “chống Mỹ cứu nước”đảng cũng luôn thành công trong việc vận dụng cái gọi là “nghệ thuật lãnh đạo”, trong đó công tác tuyên truyền đóng vai trò quan trọng để giành thắng lợi. Đảng đã kêu gọi nhân dân đoàn kết xung quanh đảng, một lòng đi theo đảng, tuyệt đối tin tưởng,trung thành với đảng vì đảng là đội quân tiên phong, đảng bao gồm những người tiên tiến nhất của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đảng luôn trung thành với lợi ích của nhân dân, của dân tộc... Hàng triệu người đã dấn thân theo đảng lao vào cuộc chiến tàn khốc, đem lại vinh quang trước hết là cho đảng.

Cho đến ngày nay nhiều cựu chiến binh vẫn phải thốt lên: đảng quá “tài tình”, đảng có cách nói làm cho mọi người sẵn sàng xông vào lửa như con thiêu thân, sẵn sàng hy sinh vì mục tiêu lý tưởng của đảng. Khi đảng đã giành được mục tiêu thì đảng quay ngoắt lại với những người đã hy sinh, cống hiến sức mình để hun đắp cho đảng quang vinh.

Kháng chiến thắng lợi,cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Với đường lối tập trung mọi quyền lực về tay đảng, cơ chế tập trung quan liêu bao cấp tiếp tục duy trì và phát huy. Khi mà nền kinh tế nước ta đã gần như hoàn toàn bị sụp đổ,đảng kêu gọi mọi người hãy “thắt lưng buộc bụng” để xây dựng chủ nghĩa xã hội, kiên quyết không theo tư bản chủ nghĩa vì đó là chế độ xấu xa, thối nát. Đùng một cái đảng bảo phải thay đổi tư duy, nhất là tư duy kinh tế, chấp nhận sự vận hành của cơ chế thị trường. Điều nực cười là cơ chế thị trường nó đã là vốn có trong thế giới tư bản, chính đảng đã ngăn cấm nó không cho nó được bén mảng đến đất nước mà đảng đang cai trị, vì sợ nó làm phai nhạt mục tiêu lý tưởng của chế độ. Hằng trăm năm nay đảng vẫn nguyền rủa nó, vậy mà bây giờ phải chấp nhận nó vì nếu không chế độ của đảng cộng sản tất yếu sẽ sụp đổ thì đảng đã không một chút ngượng ngùng khi tuyên bố với bàn dân thiên hạ là đảng đã sáng suốt, đảng khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới này. Công lao này một lần nữa lại thuộc về đảng quang vinh.

Tôi còn rất nhớ năm 1990, có một lãnh tụ của đảng trong dịp đi thăm chúc tết các cháu thiếu nhi nhân ngày 1-6, lãnh tụ này tuyên bố với các cháu nhi đồng rắng: các cháu yêu quý, công cuộc đổi mới do đảng ta khởi xướng và lãnh đạo đã giành được những thành tựu to lớn... Đứng trước một đối tượng là các cháu thiếu nhi mà lãnh tụ của đảng cũng không loại trừ để chuyển tải thông tin về công lao của đảng! Thế mới biết bộ máy tuyên truyền của đảng như thế nào?

Cứ ngẫm lại là thấy ở Việt Nam mọi hoạt động trong đời sống xã hội mà đạt được những kết quả nhất định đều gắn với công lao của đảng, câu cửa miệng của các nhà lãnh đạo đảng các cấp là “cơm đảng, áo dân”. Ai cũng biết đảng lấy đâu ra tiền, lấy đâu ra cơm, mấy đồng đảng phí do các đảng viên đóng góp không đủ để chi cho đảng mua giấy mực in ấn các nghị quyết của đảng. Thực tế thì đảng đang là gánh nặng đối với nhân dân. Đối với đất nước vì đảng có bộ máy khổng lồ đang hàng ngày tiêu xài tiền bạc của nhân dân. Vậy mà đảng ngang nhiên tuyên bố tranh công với nhân dân,tự nhận tiền của nhân dân là tiền của đảng.

Ngày nay,khi mà toàn cầu hoá đã trở thành xu thế tất yếu của thời đại, người dân đã tiếp cận được nhiều luồng thông tin khác nhau, tất yếu sẽ có những nhận định, đánh giá về thời cuộc không còn mông muội như trước đây, vậy mà bộ máy tuyên truyền đồ sộ của đảng vẫn không hề chuyển dịch chút nào cả về phong cách, hình thức cũng như nội dung tuyên truyền. Vẫn chứng nào tật ấy, vẫn ra rả nói không biết ngượng, nói lấy được, nói cho sướng mồm, không cần biết người nghe họ phản ứng thế nào. Chẳng hạn: trong thời đại ngày nay, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội trước hết phải yêu đảng, trung với đảng là trung với nước, hiếu với dân!

Phàm những kẻ sắp mất đi thường hay hốt hoảng, đố kị, loé lên sức mãnh liệt còn lại thể hiện sự tiếc nuối, sự tuyệt vọng của nó.