Theo Vn Economy Bà Dương Thu Hương, Tổng Thư Ký Hiệp Hội Ngân Hàng VN trong buổi tọa đàm ở Hà Nội ngày 24/11 đã nhận định rằng, năm 2008 sự đảo chiều nóng lạnh đã xảy ra liên tục trên tất cả các thị trường.

Hiện nay hai khả năng vẫn đang rình rập xảy ra, có thể là lạm phát, có thể là thiểu phát tỷ lệ là 50-50.

Lạm phát, thiểu phát

Trong khi đó ngày 25/11 Saigon Tiếp Thị Online trích lời Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng nói là chính phủ đã thực hiện được mục tiêu hàng đầu là kiềm chế lạm phát. Thủ Tướng nhấn mạnh, nhận định của ông không chủ quan mà là thực tế. Nếu không dám nhận định như thế mà tiếp tục kiềm chế lạm phát thì chết.

Theo SGTT Online, người đứng đầu chính phủ VN đưa ra nhận xét này đánh dấu 7 tháng ngày ký quyết định ban hành tám nhóm biện pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.

Như vậy ngay cả chính phủ lẫn giới ngân hàng đã nhìn thấy khả năng thiểu phát và giảm phát. Tuổi Trẻ Online ngay từ ngày 24/10 đã có bài về vấn đề này. Tờ báo mô tả thiểu phát là “Đêm trước giảm phát”.

Thiểu phát là lạm phát ở mức thấp. Còn giảm phát là trái ngược với lạm phát, là mức giá chung của nền kinh tế giảm do sức mua kém. Theo đó giảm phát thường đi kèm với đình đốn hoặc suy thoái nền kinh tế.

Tuổi Trẻ Online nhận định thêm rằng, khi người dân giảm tiêu dùng, doanh nghiệp không bán được hàng nên không mở rộng sản xuất kinh doanh, người lao động khó kiếm việc làm nên không có thu nhập để tiêu dùng, tạo ra vòng giảm giá mới. Tờ báo nhấn mạnh giảm phát nguy cơ không kém gì lạm phát.

Trên thực tế, tháng 9 CPI tăng rất ít, tháng 10 âm 0,19% và nay tháng 11 giảm thêm 0,76%. Phải chăng đây là những dấu hiệu thiểu phát.

TS Nguyễn Quang A, Viện Trưởng Viện Kinh Tế Phát Triển một tổ chức tư nhân ở Hà Nội đã có những dự đoán trước rằng sau tháng 10, những tháng tiếp theo lạm phát khó tăng. Nhưng theo ông phải chú ý tới sự kiện giá dầu, giá phân bón, giá sắt thép thế giới giảm mạnh ảnh hưởng tới đầu vào ở VN:

Mặt bằng giá cả tiếp tục giảm mạnh.

Giải pháp cho 2009?

Trở lại thông tin về chỉ số giá tiêu dùng do Tổng Cục Thống Kê công bố ngày 25/11, Vietnam Net ghi nhận CPI tháng 11 giảm 0,76% so với tháng 10, đây là tháng thứ hai liên tiếp chỉ số giá giảm kể từ khi lạm phát bùng nổ từ giữa năm 2007.

Nếu tính từ đầu năm 2008 thì tỷ lệ lạm phát ở VN đang dừng lại ở mức 20,71%. Nếu so với cùng kỳ mức tăng 24,22% và tính bình quân 11 tháng 2008 so với 11 tháng 2007 chỉ số giá vẫn tăng ở mức cao là 23,21%. Theo tin này, lương thực là nhóm hàng có xu hướng giảm mạnh với mức 3,1%.

Có thể thấy rõ lương thực trong đó có lúa gạo giá giảm mạnh, giá xuất khẩu cũng giảm, đồng thời lúa hè thu và thu đông tồn đọng trong dân miền Tây hơn 1 triệu 500 ngàn tấn, theo ước tính của GSTS Võ Tòng Xuân ở Cần Thơ. Ông Xuân vốn là chuyên gia lúa gạo nổi tiếng Đông Nam Á.

Bằng vào lượng xuất khẩu gạo năm 2008 khoảng 4 triệu 600 ngàn tấn, thì cũng có thể thấy lúa gạo tồn đọng rất nhiều. TS Lê Văn Bảnh Viện Trưởng Viện Lúa Vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long nhận định:

“Thu mua các khoản của doanh nghiệp thực chất tôi không biết họ thu mua tới bao nhiêu, nhưng tôi thấy lúa trong dân còn nhiều. Phải nói là nhiều vì vụ đông xuân đầu năm đạt 10 triệu tấn chỉ riêng đồng bằng sông Cửu Long, rồi hè thu 8 triệu tấn và vụ 3 thu đông cũng khoảng 2 triệu tấn nữa.”

Tình trạng giảm giá đang xảy ra ở hầu hết các mặt hàng chủ yếu. Điển hình như sắt thép, giá giảm không bán được vì thị trường xây dựng đóng băng, nhiều doanh nghiệp đóng cửa ngừng hoạt động. Ông Phạm Chí Cường, chủ tịch Hiệp Hội Thép VN trụ sở ở Hà Nội nhận định:

“So với tháng 6, tháng 7 thì giá thép trong nước chỉ còn một nửa thôi. Thế nhưng Nhà Nước VN phải có những biện pháp kích cầu, chủ yếu là những dự án đã duyệt xét cân nhắc thì phải dồn sức cho thực hiện, cấp vốn cho người ta thì như vậy mới tạo được đầu ra cho ngành thép của tôi.”

Một ví dụ khác về tình trạng sản xuất đình đốn, thua lỗ trong lãnh vực chăn nuôi được ông Phạm Văn Minh, giám đốc công ty Phú An Sinh ở Saigon mô tả:

“Thời điểm này hộ nông dân kể cả chăn nuôi lớn đều phải lỗ hết so với giá thị trường. Tình hình hiện nay thì 20% đến 30% đang phải treo chuồng, không có khả năng tiếp tục nuôi nữa. Chỉ có các công ty lớn đủ sức tiếp tục duy trì, chờ thời điểm tăng giá lên trở lại.”

Theo đó TS Doanh cho rằng hiện nay, điều đầu tiên cần làm là ổn định tình hình, cứu giúp doanh nghiệp, người nghèo… bởi vì mới chỉ nói lạm phát đã giảm, nhưng lại không nói đến hệ quả của lạm phát là thất nghiệp, vỡ nợ, phá sản trong khi chu trình của cuộc khủng hoảng hiện nay là từ tài chính sang kinh tế rồi dẫn đến các vấn đề an sinh.

TS Doanh nhấn mạnh là phải có giải pháp tình thế trong năm 2009 để đối phó với cơn bão kinh tế. Phải cải cách, chỉ có cải cách mới phát huy được tình hình hiện nay Và cụ thể là phải cải cách luật và thủ tục hành chính.

Trở lại vấn đề chỉ số giá tiêu dùng giảm 2 tháng liên tiếp, theo Vietnam Net, tình trạng giá giảm khá mạnh của tháng 11, đi ngược lại xu hướng tăng giá vào dịp cuối năm. Nhiều chuyên gia đã khẳng định là nay đã có thể tính tới chuyện chống thiểu phát chứ không nên còn là một cảnh báo. Kích thích đầu tư và tiêu dùng là những bước đi cần thiết.

Có thể vì những dự báo như vừa kể, nên một nhóm chuyên gia Bộ Kế Hoạch Đầu Tư đang xây dựng một đề án trọn gói để chống suy giảm kinh tế trong năm 2009. Dự kiến cuối tháng 11/2008, Bộ Kế Hoạch Đầu Tư sẽ trình chính phủ dự thảo này.