SÀI
GÒN (NV) - Một ngày trước khi lệnh đình bản ba tháng được công bố rộng
rãi, báo Du Lịch, một cơ quan tuyên truyền của Tổng Cục Du Lịch Cộng
Sản Việt Nam, đã viết một bài mô tả tình cảnh dở sống dở chết của nông
dân ở khu vực huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Ðồng. Chính
quyền đã trưng dụng nhà đất của nông dân để làm dự án khai thác
bauxite. Thế nhưng người dân chỉ được đền bù bằng số tiền chưa đủ để
mua lại một mảnh đất nhỏ hơn để làm nhà ở, chưa nói tới tiền xây căn
nhà, và bên trên hết tất cả, lấy gì để sống khi miếng đất canh tác của
họ đã bị cướp? Ðây là tình trạng chung của những người dân bị nhà nước cướp đất để thực hiện các dự án lớn nhỏ trên cả nước. Chuyện
đụng chạm vào một vấn đề nhạy cảm mà những kẻ muốn giữ vững nồi cơm ở
Việt Nam đều tránh né, cho thấy báo Du Lịch đang được đưa vào danh sách
để thay thế nhân sự cầm đầu như báo Thanh Niên dẫn lời Bộ Thông Tin “lề
phải” bắn tiếng hôm Thứ Tư. Tờ
Du Lịch, sau khi bị kiểm điểm vì tội viết bài đả kích Trung Quốc, vẫn
không nhượng bộ. “Kiểm điểm thiếu nghiêm túc, chưa nhận thức đầy đủ
tính chất, mức độ nghiêm trọng của khuyết điểm,” báo Thanh Niên nêu lời
lẽ của tổng biên tập ở “lề phải” viết trong quyết định ra lệnh đình bản
báo Du Lịch. Có
lẽ, với bài viết tố cáo về cái trò đền bù giải tỏa kiểu cướp ngày ở Tân
Rai, giọt nước này có dấu hiệu làm tràn ly nên báo Thanh Niên cho hay
sẽ có chuyện “củng cố kiện toàn tổ chức và nhân sự lãnh đạo” của tờ Du
Lịch. Hồi
Tháng Hai vừa qua, tin tức xì ra tưởng lãnh đạo tờ Du Lịch đã bị mất
việc rồi, nhưng có lẽ, sau thời gian bị đình bản, tờ báo có thể sẽ có
tổng biên tập mới không chừng. Bài báo ra ngày 13 Tháng Tư, 2009 cử phóng viên đến tận nơi để điều tra và viết như sau về nỗi điêu đứng của nông dân Lâm Ðồng: “Dự
án Tân Rai chính thức làm lễ khởi công tổ hợp nhà máy sản xuất Alumin
vào ngày 18.11.2008. Thời gian khai thác của dự án này dự tính kéo dài
trong 98 năm, trữ lượng bauxite ở Tân Rai có thể trên 700 triệu tấn.
Nếu khai thác 600.000 tấn/năm thì thời gian khai thác của riêng vùng
Tân Rai sẽ kéo dài 45 năm, và nếu mở rộng vùng mỏ bauxite ra Bảo Lộc,
lên Di Linh thì thời hạn khai thác có thể lên tới 150 năm. “350m2 được đền bù 30 triệu “Ðến
xã Lộc Ngãi, huyện Bảo Lâm (Lâm Ðồng) trong những ngày giữa tháng 4,
một không khí lao động hối hả trải dài trên diện tích hàng nghìn ha.
Chưa đầy 2 năm trước, toàn bộ khu vực này còn là một màu xanh của những
nương chè, cà phê, đồi thông... bây giờ mọi thứ đã thay đổi, thay vào
đó là màu đất đỏ bazan, khói bụi,... “Tháng
4.2006 dự án nói trên bắt đầu tiến hành đền bù, giải phóng mặt bằng cho
gần 1.000 hộ dân với tổng diện tích khoảng 1.700ha. Hiện vẫn còn 107 hộ
dân chưa nhận tiền đền bù và bàn giao mặt bằng. Lý do của các hộ dân ở
đây, mức giá đền bù quá thấp, không hợp lý khiến họ không hài lòng. Anh
Phan Tiến Long, khu phố 6A - Thị trấn Lộc Thắng (xã Lộc Ngãi, huyện Bảo
Lâm), phân trần: 'Gia đình tôi có 350m2 đất nằm trong khu vực quy hoạch
của dự án, với một ngôi nhà gỗ kiên cố nhưng chỉ nhận được đền bù là 30
triệu đồng. Số tiền này không đủ mua một miếng đất ở khu vực tái định
cư, chứ chưa tính đến chuyện xây nhà, đầu tư làm ăn!’ “Giá
tiền đền bù thấp, giá đất tái định cư lại cao, đây là một nghịch cảnh
làm nhiều hộ dân có đất đai, nhà cửa nằm trong dự án Tân Rai sống dở
chết dở. Nhiều hộ chưa mua được đất, phải sống tạm bợ qua ngày. Ðể mua
một thửa đất với diện tích 130m2 ở nơi tái định cư, phải mất ít nhất 55
triệu đồng, chưa kể tiền xây nhà. Gia
đình nhà bà Nguyễn Thị Hải có 584m2 đất bị nằm trong dự án, với ngôi
nhà 25m2, chưa kể vườn cây lâu năm, là nguồn thu nhập chính, nhưng cũng
chỉ được đền bù 60 triệu đồng. Theo một số hộ dân trong vùng cho biết,
mức tiền đền bù giữa hai huyện Bảo Lộc và Bảo Lâm hoàn toàn khác hẳn
nhau (tại Bảo Lâm thấp hơn). “Nông dân lao đao “Chỉ
còn không đầy tám tháng nữa (18.11), mẻ quặng đầu tiên của dự án Tân
Rai sẽ được đưa lên khỏi mặt đất. Nhiều hộ gia đình có đất nằm trong dự
án đã bàn giao nhưng lại chưa được bố trí đất tái định cư. Thu nhập của
các hộ dân này gần như 100% trông chờ vào nông nghiệp, mọi chi tiêu cho
cuộc sống lúc này đều nhìn vào tiền đền bù. Vậy còn tiền đâu để mua đất
xây nhà, canh tác, đầu tư làm ăn, nuôi con cái ăn học...?! “Ông
Nguyễn Côi ở khu phố 6A, thị trấn Lộc Thắng, cho biết: 'Thời gian trước
đây (khi dự án chưa đi vào thực hiện - PV) gia đình tôi thu nhập từ chè
và cà phê cũng được chừng 70 triệu đồng/năm. Trong mấy năm nay, từ khi
dự án khởi công, gia đình tôi không biết phải làm thế nào để sinh sống.
Nhìn đám chè cháy lá, cà phê khô héo mà ứa nước mắt xót xa nhưng không
dám đầu tư vì chẳng biết khi nào dự án đi vào triển khai.’ “Chưa
bàn đến chuyện khi nhà máy sản xuất Alumin chính thức đi vào hoạt động,
những vấn đề về môi trường, ảnh hưởng tới hệ thống nước ngầm của lưu
vực thượng nguồn sông Ðồng Nai, an ninh-xã hội-quốc phòng... Hiện nay
dự án cũng đã gây không ít bức xúc trong nhân dân về các vấn đề: ô
nhiễm tiếng ồn, bụi đất từ các container, xe tải ra vào thường xuyên...
Theo ông Lương Văn Ðức, một người dân trong khu phố 6A, từ ngày dự án
bắt đầu triển khai, không khi nào gia đình ông có một giấc ngủ ngon,
hay một thời gian yên tĩnh. Suốt ngày xe cộ ra vào ầm ào, khói bụi của
đất đỏ bazan từ công trình cuồn cuộn mỗi khi có xe chạy hay một cơn lốc
cuốn, cũng đủ cho khói bụi bao trùm toàn vùng. “Ðược
mệnh danh là 'kinh đô' của cây chè, huyện Bảo Lâm đã mất hàng trăm ha
cho dự án xây dựng sân golf tại khu vực hồ Lộc Thắng và nay lại phải hy
sinh hơn 2.200 ha chè, cà phê, thậm chí cả diện tích trồng thông 10 -
15 năm tuổi cho dự án nói trên. Chưa kể khi đi vào hoạt động, dự án này
còn cần thêm diện tích để xây dựng giao thông, các công trình phụ...
Khi đó diện tích cây chè lại thêm một lần thu hẹp. “Trong
khi đang có rất nhiều luồng ý kiến khác nhau về việc xây dựng các dự án
Bauxite - Nhôm ở Tây Nguyên, thì trước mắt đã có hàng nghìn hộ nông dân
rơi vào tình cảnh lao đao.” Rất
nhiều lần quan chức chóp bu của nhà nứơc CSVN tuyên truyền người dân bị
giải tỏa nhà đất ruộng vườn cho các dự án của nhà nước sẽ được ưu tiên
mua nhà mua đất, sẽ ưu tiên việc làm, nơi ở mới phải tiện nghi đầy đủ
mọi mặt mà nói chung sẽ có đời sống tốt đẹp hơn chỗ ở cũ. Thực
tế cho thấy, nhiều nơi đất bị giải tỏa trắng và bỏ hoang trong khi dân
sống chui rúc tạm bợ và không biết làm gì để sống. Mới đây, ngày 14
Tháng Tư, báo điện tử VietnamNet loan tin “chính phủ nhận lỗi chậm đền
bù dự án thủy điện Sơn La.” Hàng
ngàn gia đình các sắc tộc thiểu số sống suốt bao đời qua thuộc các tỉnh
Sơn La và Lai Châu đã bị lùa vào các khu vực “tái định cư” tức là bị
đuổi ra khỏi khu vực xây dựng đập thủy điện Sơn La. Nhà “tái định cư”
tuềnh toàng nứt nẻ và nhỏ như những cái chuồng chim trong khi đất canh
tác không có. Những người nào có miếng đất canh tác nhỏ bé thì đất xấu “Diện
tích đất mới đều nhỏ hơn hoặc bằng 400m2/hộ và bố trí kề sát nhau nên
việc nhốt trâu bò, gia súc, gia cầm và làm vườn phát triển kinh tế phụ
gia đình đều bất khả thi,” VietnamNet tường thuật nhân có chuyến thăm
viếng của Hoàng Trung Hải, phó thủ tướng CSVN. Tại
đây, nếu muốn làm nhà lấy riêng cho mình “Nhà nước bồi thường 50-70
triệu đồng để làm nhà mới nhưng chi phí xây nhà lên tới 200-300 triệu”,
VietnamNet kể.
|