Mặc Lâm, phóng viên RFA

2009-04-24

Hôm 22-4 vừa qua, một phái đoàn quân sự cao cấp của Việt Nam đã được mời ghé thăm hàng không mẫu hạm USS John C. Stennis của Hải Quân Hoa Kỳ đang đậu tại khu vực ngoài khơi Biển Đông.

Photo courtesy navy.mil

Hàng không mẫu hạm USS John C. Stennis của hải quân Hoa Kỳ.

Cuộc thăm viếng được báo chí mô tả là đậm tình hữu nghị và hai bên chia sẻ những kinh nghiệm về hải quân trong nhiều tiếng đồng hồ. Động thái này có nói lên được việc tranh giành ảnh hưởng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc cũng như vai trò nhỏ bé của Việt Nam giữa hai cường quốc này?

Mặc Lâm phỏng vấn GS Ngô Vĩnh Long, chuyên gia về Trung Quốc hiện đang giảng dạy tại Đại học Main để tìm hiểu thêm, mời quý vị theo dõi.

Mặc Lâm :  Thưa Giáo Sư, chắc Giáo Sư cũng đã biết hàng không mẫu hạm Mỹ vừa tiếp đón một phái đoàn quân sự cao cấp Hà Nội viếng thăm vào ngày hôm qua. Động thái này đã nói lên điều gì thưa ông?

GS Ngô Vĩnh Long:  Cái động thái này rất đặc biệt, đặc biệt là như thế này:  Ngày hôm nay tức là Thứ Ba, 60 năm kỷ niệm ngày thành lập Hải Quân Trung Quốc, thì mấy ngày qua Trung Quốc đã biểu dương lực lượng ở ngoài khơi Thanh Đảo.

Họ phô trương lực lượng, họ biểu dương lực lượng trước hết để chứng minh cho dân chúng của họ là quân đội Trung Quốc và nhất là hải quân đã lớn mạnh như thế nào trong những năm qua.

Thứ hai là để đe doạ các nước xung quanh cũng như là để ngăn ngừa Mỹ ở trong khu vực khi Mỹ đưa tàu Stennis vào khu vực Biển Đông, rất gần mấy đảo, để cho biết rằng vẫn còn sự hiện diện của Hoa Kỳ ở đây chứ không phải là Mỹ đã bỏ đi đâu. Nhất là vào Tháng Ba vừa rồi có sự đụng chạm giữa hải quân Mỹ với hải quân Trung Quốc.

Chính sách từ xưa đến giờ của Mỹ là bảo vệ thông thương trên Biển Đông. Thông thương trên Biển Đông là vấn đề rất là quan trọng cho tất cả các nước trong khu vực, các nước Đông Nam Á và các nước Bắc Á.

GS Ngô Vĩnh Long

Chính sách Mỹ

Mặc Lâm :  Trong chuyến viếng thăm vùa qua của Thượng Nghị Sỹ John McCain thì ông này có tuyên bố trong một buổi nói chuyện với sinh viên của Học Viện Ngoại Giao Việt Nam rằng Mỹ có lợi khi vùng Biển Đông được yên bình và sự hợp tác quốc phòng giữa Việt Nam và Mỹ sẽ giúp cho nhau giữ gìn an ninh khu vực. Giáo Sư nghĩ sao về những tuyên bố này?

GS Ngô Vĩnh Long:  Thật ra đây là chính sách từ xưa đến giờ của Mỹ, đó là chính sách bảo vệ thông thương trên Biển Đông. Thông thương trên Biển Đông là vấn đề rất là quan trọng cho tất cả các nước trong khu vực, các nước Đông Nam Á và các nước Bắc Á.

Hàng không mẫu hạm USS John Stennis có thể chứa được 74 chuyên cơ. Photo courtesy of navy.mil

Mỹ đã có mấy cuộc chiến tranh trong Thái Bình Dương rồi thì Mỹ cũng không muốn để mất ổn định trong khu vực này.

Lâu nay Mỹ có nhiều chuyện lo khác cho nên họ cũng không tỏ ra sự hiện diện lớn của họ trong khu vực và từ đó làm cho một số nước, trong đó có Trung Quốc, tưởng rằng Mỹ đã bỏ lơ, thành ra có thể nói là họ (Trung Quốc) có những hành động hơi quá.

Nhưng mà mình hiểu tại sao họ lại có những hành động hơi quá, thí dụ như Trung Quốc họ có rất nhiều khó khăn trong nội bộ nên họ muốn chứng minh rằng họ mạnh, họ chẳng sợ ai, kể cả Mỹ.

Mặc Lâm:  Có người cho rằng ông Thượng Nghịc Sĩ John McCain theo phe diều hâu lại thuộc đảng Cộng Hòa, trong khi chính phủ Obama đang ra sức hòa hoãn với thế giới, vậy liệu tuyên bố của ông John McCain có đại diện cho chính phủ Obama hay không, thưa giáo sư?

GS Ngô Vĩnh Long:  Tôi nghĩ trước hết với tư cách cá nhân của ông ấy nhưng mà ông ấy đi như thế nhớ lúc xưa ông ấy là tù nhân của Việt Nam nên đáng lý ông có những hiềm khích đối với Việt Nam nhưng mà đàng này ông McCain lên tiếng như vậy thì cũng  cho mọi người biết rằng là vì lợi ích chung và nhất là lợi ích của Mỹ trong khu vực thì những vấn đề cá nhân họ sẵn sàng bỏ qua.

Và cái lợi ích bây giờ là làm sao cùng với Việt Nam bảo vệ hoà bình trong khu vực. Tôi nghĩ cái đó là cái mà ông McCain muốn nói. Và khi mà McCain nói như vậy thì lẽ dĩ nhiên tôi nghĩ rằng đã hỏi ý kiến của Nhà Trắng cũng như của đảng của ông ta.

Việt Nam được gì?

Mặc Lâm:  Và có phải vì sự lên tiếng này mà Việt Nam đã mạnh dạn bước lên hàng không mẫu hạm của Mỹ hay không?

GS Ngô Vĩnh Long:  Theo sự hiểu biết của tôi thì các lãnh tụ bên Việt Nam họ cũng đi hàng hai, họ chơi nhiều tụ. Chẳng hạn vừa rồi Thủ Tướng Việt Nam đi sang dảo Hải Nam thăm bên đó và cũng đi dự hội nghị bên đó luôn.

Chúng ta biết đảo Hải Nam là chỗ mà Trung Quốc đã xây dựng căn cứ cho hai hạm đội hàng không mẫu hạm mà họ nói rằng hai hạm đội hàng không mẫu hạm này, nhiều người nói hai chiếc  nhưng thật ra khi nào có hai chiếc hàng không mẫu hạm thì có cả hạm đội bảo vệ cho nó.

Trung Quốc đã nói rằng họ sẽ thành công trong việc xây dựng hai tàu sân bay này vào khoảng 2015 và báo Asahi của Nhật hôm 14 Tháng Hai vừa rồi nói rằng họ (Trung Quốc) có tất cả những dụng cụ để làm tàu này đúng như thời biểu.

Rồi ngày 20 Tháng Ba vừa rồi Bộ Trưởng Quốc Phòng Trung Quốc gặp Bộ Trưởng Quốc Phòng Nhật Bản và khi họ gặp nhau như vậy thì bộ trưởng bên Trung Quốc đưa vào cả một bộ tham mưu của họ mà họ nói là bộ tham mưu này là những người được huấn luyện để điều khiển tàu sân bay của họ mà họ có thể điều khiển tàu sân bay của họ thành công khoảng năm 2020.

Mấy ngày qua, nhất là ngày hôm qua và hôm nay cho biết rằng Trung Quốc muốn hù doạ các nước xung quanh. Sự hiện diện của Mỹ ở Miền Nam Biển Đông cũng cho biết rằng anh có thể hù doạ nhưng mà tôi có tàu sân bay lớn nhứt thế giới và có sự hiện diện của tôi ở đây.

Người Việt Nam và những người khác trên thế giới tưởng rằng Trung Quốc bây giờ là một nước lớn mạnh ghê lắm và vì vậy họ bỏ chạy theo Trung Quốc hay bắt chước Trung Quốc, thì tôi nghĩ đây là một chính sách sai lầm.

GS Ngô Vĩnh Long

Mặc Lâm :  Giáo Sư vừa nói rằng Việt Nam đang theo đuổi chính sách đi dây, vậy liệu có còn cách nào khác cho Hà Nội chọn lựa hay không?

GS Ngô Vĩnh Long:  Tôi nghĩ là trong tình trạng hiện nay nó không hợp lý. Nó không hợp lý là bởi vì Việt Nam phải rõ ràng trong chính sách - chiến lược của mình là Việt Nam nghiêng về ai, nghiêng về bảo vệ sự ổn định của khu vực Đông Nam Á hay là nghiêng về Trung Quốc.

Mà Việt Nam tôi thấy là trong những tháng qua, trong năm vừa qua có những vấn đề nghiêng về Trung Quốc quá lố, không những về mặt quân sự mà kể cả về mặt kinh tế và chính trị nữa, thì tôi nghĩ rằng đây là cái bất lợi cho Việt Nam.

Người Việt Nam và những người khác trên thế giới tưởng rằng Trung Quốc bây giờ là một nước lớn mạnh ghê lắm và vì vậy họ bỏ chạy theo Trung Quốc hay bắt chước Trung Quốc, thì tôi nghĩ đây là một chính sách sai lầm.

Lẽ dĩ nhiên là mình phải chơi với mọi người những mà không phải nghiêng hẳn về ai đó mà tôi thấy Việt Nam lúc này nghiêng rất là nhiều về phía Trung Quốc.

Mặc Lâm:  Xin cảm ơn Giáo Sư Ngô Vĩnh Long đã dành thời gian cho chúng tôi trong buổi nói chuyện ngày hôm nay.