Mỗi năm Việt Nam xuất hơn 1 tỷ đô la cá tra, basa đông lạnh.
Hai TNS Dick Durbin và John Kerry, cùng sáu nhà làm luật khác cảnh báo chế độ kiểm dịch nghiêm ngặt dành cho cá basa từ Việt Nam có thể gây ra cuộc chiến mậu dịch với Hà Nội.
Trong lá thư mới nhất gửi cho Bộ trưởng Nông nghiệp Tom Vilsack, các thượng nghị sĩ có thế lực của đảng Dân Chủ muốn Bộ Nông nghiệp Mỹ từ bỏ ý định coi cá tra và basa của Việt Nam thuộc dòng cá da trơn (catfish).
Nếu DoA đưa cá Việt Nam vào danh mục catfish, nó sẽ thuộc diện chi phối của Luật Nông nghiệp 2008.
Theo đó cá da trơn sẽ phải chịu một chế độ kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt tới mức Việt Nam khó có thể tuân thủ vì chi phí cao và tốn thời gian để lập hệ thống kiểm tra.
Tờ báo tài chính Wall Street Journal coi đó như lệnh cấm nhập khẩu.
Các TNS Mỹ nói khi bỏ phiếu thông qua Luật Nông nghiệp 2008, họ không có ý định đưa cá basa Việt Nam vào cơ chế của bộ luật mới.
Và họ lo ngại nếu DoA xếp cá xuất khẩu của Việt Nam vào loại da trơn, quyết định này chẳng khác gì “cấm cá Việt Nam nhập khẩu vào Mỹ.”
Trả đũa
Các nhà làm luật Mỹ lo ngại Việt Nam sẽ cấm thịt bò Mỹ để trả đũa cho cá basa.
Hơn nữa nhóm TNS Mỹ lo ngại Hà Nội sẽ tìm cách trả đũa thương mại.
“Cách làm như vậy có thể sẽ gây ra hành động trả đũa, hàng hóa hay dịch vụ của công ty Mỹ sẽ gặp khó khăn khi vào thị trường Việt Nam,” các nhà làm luật Mỹ cho hãng AP hay.
Nhóm TNS Mỹ lo ngại các doanh nghiệp tại tiểu bang họ đại diện sẽ mất đi cơ hội kiếm hợp đồng làm ăn tại Việt Nam. Cạnh đó hàng nông sản của Mỹ, nhất là thịt bò, sẽ chịu nhiều giới hạn nhập khẩu vào thị trường có hơn 88 triệu người tiêu dùng.
Năm ngoái Quốc hội Mỹ thông qua điều khoản kiểm tra cá da trơn với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ nhóm dân biểu đại diện cho các chủ nuôi catfish từ các tiểu bang phía Nam.
Dự luật Nông nghiệp coi catfish là loại thủy sản duy nhất đặt dưới sự kiểm tra của Bộ Nông nghiệp. Từ trước tới nay Bộ này chỉ kiểm tra thịt gia súc và gia cầm nhập khẩu.
Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ cần ra quyết định sớm, có nên xếp cá basa của Việt Nam vào danh mục thủy sản cần kiểm tra hay không. Hiện nay ông nhận được một số đề nghị nên làm.
Đại diện công nghệ nuôi cá da trơn của Mỹ, lĩnh vực đang gặp cạnh tranh vì hàng nhập cảng rẻ hơn, cho rằng kiểm tra là điều cần thiết để đảm bảo an toàn cho giới tiêu thụ Hoa Kỳ.
Phía Việt Nam không đồng ý với quan điểm này. Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, Vasep, cho đài BBC hay đây là biện pháp đi ngược lại với nguyên tắc cạnh tranh công bằng.
“Chủ yếu họ ngăn không cho cá basa của Việt Nam vào Hoa Kỳ.”
