Sau đây, mời quý vị nghe tiếp phần thứ nhì, cũng là phần cuối của cuộc phỏng vấn. Sư Cô Chân Không Nghiêm nói về cuộc gặp gỡ trước kia giữa Thiền Sư Nhất Hạnh với Chủ Tịch Nước Việt Nam. Sư Cô Chân Không cũng có mặt trong buổi gặp gỡ này.

Sư Cô Chân Không: Và Sư Ông chỉ nói riêng với Chủ Tịch Nước là "Nên đề nghị có một đài kỷ niệm Hoà Thượng Quảng Đức đi" thì Nhà Nước làm liền.

Rồi Sư Ông có đề nghị cái này: "Nên làm một đài tưởng niệm thuyền nhân", thì ông Chủ Tịch Nước nói "Trời ơi, tôi làm vậy nó đập tôi chết!".

Sư Ông cũng có nói là "Nếu cho người Việt Nam có song tịch thì họ có thể về phụng sự đất nuớc với tư cách một công dân Việt Nam", thì điều đó Nhà Nước cũng đã làm rồi.

Sư Ông đề nghị nên làm một đài tưởng niệm thuyền nhân, thì ông Chủ Tịch Nước nói "Trời ơi, tôi làm vậy nó đập tôi chết!"

Sư cô Chân Không

Có một điều chót (Sư Ông) nói là "Nước Trung Quốc có một cái bộ về ban tôn giáo nhà nước, cả một bộ lận - nhiều quá, không giống ai hết trọi hết trơn. Thành ra nếu Việt Nam mình muốn làm khác thì tôi nghĩ là trong tương lai năm bảy năm sau, thực tế mà nói mình phải dẹp từ từ công an tôn giáo với lại uỷ ban tôn giáo chính phủ."

Sư nói tới đó thì ông Chủ Tịch Nước nói "Đâu có công an tôn giáo!" Nhưng mà thiệt ra không phải dùng chữ công an tôn giáo, mà là một ngành công an chỉ lo về tôn giáo tức là mấy ông A 41 đó sát cánh để mà coi về tôn giáo, thì Sư Ông nói: "Công an đủ rồi. Mình để vậy nó không có giống Tàu, nó không có đẹp. Mình làm sao cho mình có cái độc lập của mình."

Nhưng mà sau khi cái tin đó loan ra làm uỷ Ban Tôn Giáo Nhà Nước giận quá và sau đó làm mọi cách để gây khó khăn, thì cũng tội nghiệp! Sư Ông cũng có viết bài nói là mình thiệt muốn phụng sự đất nước bằng những ngành khác chứ đâu có cần phải nằm ở trong cái ngành đó mới phụng sự đất nước, vân vân. Thì có lẽ cái hiểu lầm từ đó mà họ xé lớn ra.

Rồi giả tỷ Sư Ông nói là cái tên nước nào cũng đổi nghe nó gọn, nó nhẹ hơn, thành ra Sư Ông mới đề nghị là "Thôi, mình làm cho nhẹ nhẹ thôi, thay vì "Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam" thì thôi ta làm "Cộng Hoà Việt Nam" hay là cái gì thôi." Thì ý Sư Ông muốn cắt những điểm đó cho nó gọn. Nhưng mà bây giờ nó đồn cùng ở trong dân và những người công an rất là giận dỗi.

Thiện Giao:  Nói một cách tóm tắt, theo cách nhìn riêng của Sư Cô, thì việc xảy ra tại Bát Nhã có phải là chuyện nội bộ không, hay là không còn là chuyện nội bộ nữa của Bát Nhã?

Sư Cô Chân Không:  Về cái chuyện xảy ra ở Bát Nhã, theo tôi nghĩ là cái chuyện đó bắt nguồn từ những cái hiểu lầm rất lớn trong Nhà Nước, nhứt là của cánh tôn giáo chính phủ và công an tôn giáo.

Sư Ông nói là trong tương lai mình làm khác Trung Quốc để cho mình có vẻ tự do, giống như Chữ Nôm của mình không giống Chứ Hán. Thì cái cách là như vậy thôi, nhưng mà họ bực, họ hiểu lầm, và không có bàn tay của cấp trung ương thì thầy Đức Nghi không có làm như vậy. Và có nhiều lúc thầy nói "Trễ rồi. Thầy không có đi ngược trở lại được." Và tôi biết có những đêm thầy khóc.

Sư Ông nói là trong tương lai mình làm khác Trung Quốc để cho mình có vẻ tự do, giống như Chữ Nôm của mình không giống Chứ Hán. Nhưng mà họ bực, họ hiểu lầm.

Sư cô Chân Không

Tôi nghĩ là thầy có khóc. Nhưng mà thầy nghĩ là thầy không đi ngược trở lại, nhưng mà tôi muốn nói điều này là "Xin thầy và các thầy - như thầy Đồng Hạnh, thầy Giác Giao, rồi đủ thứ hết". Nhưng mà thầy Đồng Hạnh cũng dễ thương lắm. Có nhiều bữa thầy nói "Mấy thầy cô ơi, tôi đi lỡ rồi, tôi không đi ngước trở lại được. Tôi phải đi thôi. Liều mà đi thôi."

Từ chối gia nhập GHPGVN?

Thiện Giao:  Thưa Sư Cô, một số giáo thọ tại Tu Viện Bát Nhã có nói rằng  việc Lang Mai từ chối gia nhập Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam có thể đã đưa đến hậu quả như hiện nay, thì xin hỏi Sư Cô là liệu phía Việt Nam có bao giờ đã đưa ra một yêu cầu như vậy không?

Sư Cô Chân Không: Khi Sư Ông về hình như là tôi quên rồi, tôi ít để ý đến vấn đề này, nhưng mà tôi nhớ là trong 7 điểm đề nghị nhà nước thì hình như là Thầy có đề nghị là mình ráng làm giống như các nước tự do khác, tức là ở bên Mỹ có mấy chục giáo hội Tin Lành, rồi nhiều giáo hội Thiên Chúa, thì tại sao mình không có nhiều giáo hội?

Thầy không có nói giáo hội Làng Mai, nhưng mà Thầy nói là Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam, Giáo Hội Thống Nhứt (GHPGVNTN), Giáo Hội Khất Sĩ, Giáo Hội Therevada, vân vân và vân vân. Thì chắc ở trong Thầy cũng có nghĩ là nếu mà có giáo hội Làng Mai ở tại Việt Nam thì cũng tốt thôi, nhưng mà quý vị đã bác rồi.

Thành ra tôi không có nghe Sư Ông muốn lập giáo hội Làng Mai ở nhà. Tôi thấy cái giác sai lầm, cái tưởng sai lầm là thủ phạm. Nhưng mà nếu cái tri giác sai lầm thì đầu tiên là của Nhà Nước.

Thiện Giao:  Các tu sĩ trẻ tại Bát Nhã đang tu theo pháp môn Làng Mai thì họ là đệ tử của Thiền Sư Nhất Hạnh và nay thì họ đang ở trong tình thế như Sư Cô vừa nói là khá nguy hiểm, và thậm chí có thể nguy hiểm tới thân mạng. Như vậy thì Thiền Sư có phương cách cụ thể nào để trợ giúp họ không?

Sư Cô Chân Không: Chúng tôi rất là tin cái năng lượng của cầu nguyện và khi mà sự cầu nguyện rất sâu thì nó sinh ra hành động, và cái hành động mà nó được sinh ra từ cái năng lượng cầu nguyện thì chỉ có thể là giọt nước thanh lương từ bi mà nó chuyển hoá tình trạng thôi, chứ không có thể nào mà bằng vũ khí, bằng bạo động, hay dù bằng áp lực mà chúng tôi không có khả năng để làm áp lực.

Và hiện bây giờ thì chúng tôi, nếu có thể qua Đài này mà dẫn được một số các bạn ở Á Châu mà không có nghe kịp, thì chúng tôi đang chuẩn bị làm những buổi lễ cầu nguyện, tiếp tục tiếp tục cầu nguyện riêng ở nhà mình, cầu nguyện chung với tăng thân, cầu nguyện  chung ở thiền đường, cầu nguyện chung ở chỗ này chỗ kia, thì chúng tôi tiếp tục cầu nguyện hoài.

Trong khi cầu nguyện thì có thể những người bạn đang cầu nguyện, với năng lượng từ bi khi cầu nguyện, có thể phát sanh ra sáng kiến gì đó mà mình có thể đi tới để can thiệp một cách khéo léo như thế nào để người ta gỡ ra những cái hiểu lầm và tháo gỡ tình trạng bế tắc này.