Dân tộc Việt cùng với toàn thể nhân loại đang bước vào những năm đầu tiên của Thiên Niên Kỷ Thứ Ba với nhiều triển vọng mà cũng đầy thách đố.

Triển vọng trước hết ở ngay hoàn cảnh mới của dân tộc vào đầu thế kỷ XXI. Một thời đại mới đã mở ra, với tất cả khát vọng tự do hạnh phúc cùng sức sống mãnh liệt bất tận của một dân tộc, tự cả trăm năm, cả ngàn năm, đang dồn nén lại. Những khát vọng và sức sống xem ra rất tự nhiên, rất con người mà cũng rất dân tộc. Nó là cả một tích lũy đầy nhiệt tình, vừa chứa chan hy vọng và nồng nàn khao khát, mà cũng đẫm ướt mồ hôi, nước mắt với máu đào, của triệu triệu những con người Việt bình thường, cả nam và nữ, qua hành trình 5000 năm lịch sử. Cuộc hành trình nhiều chông gai, gian khổ, tưởng như chỉ của từng cá nhân bình thường đơn lẻ, nhưng lại luôn dào dạt tình người và tình tự dân tộc, cuộc hành trình đã đưa hàng triệu triệu người Việt, trải hàng ngàn năm, qua suốt từ Nam tiến đến Tây tiến và nay ra toàn thế giới. Cuộc hành trình đầy chông gai, gian khổ, máu xương và mất mát, nhưng cũng luôn đem lại những vận hội phát triển rộng lớn hơn cho mỗi người Việt và cho cả dân tộc. Qua cuộc hành trình suốt dọc dài lịch sử đó — mà gần đây nhất là cuộc di tản đầy can trường khổ ải tháng 4 năm 1975 - cả sức sống và khát vọng của mỗi người Việt cũng như của toàn dân tộc dường như cứ tuôn chảy dạt dào không dứt, khi âm thầm lúc sôi nổi, dù phải trải qua bao cay đắng, nhọc nhằn và áp bức.

Khát vọng và sức sống vô tận đó của mỗi người Việt cũng chính là khát vọng và sức sống của mỗi con người bình thường trên trái đất này. Ngày hôm nay, vào đầu thiên niên kỷ thứ ba, hai nguồn khát vọng và sức sống đó đang gặp nhau, cùng dồn tụ lại như những con sông từ các nguồn khác nhau đã gặp nhau để cùng chảy về một đại dương chung: Nhân Loại. Dân tộc Việt lại đang có trước mắt mình một cơ hội lớn lao để tiến vào một thời đại phát triển toàn cầu cho những thế hệ Việt sắp tới, những thế hệ Việt sẽ sống trong một đại gia đình nhân loại, trong một xã hội toàn cầu đầy năng động và luôn sáng tạo. Trước viễn cảnh đó, khát vọng và sức sống ngàn năm của dân tộc đang có cơ hội và điều kiện để bừng nở hoa và tựu quả mới.

Cơ hội và điều kiện đó đã sẵn sàng và đầy đủ trong mỗi người Việt cũng như trong bối cảnh chung của thế giới và khu vực. Chỉ cần nguời dân Việt được cởi thoát khỏi những trói buộc về tư tưởng và cơ chế chính trị xã hội giáo điều, độc đoán và lạc hậu - những tư tưởng và cơ chế đã trói buộc người dân Việt từ trăm năm nay, và nhất là từ vài thập niên nay. Ban lãnh đạo cộng sản tại Việt Nam đã và vẫn tiếp tục ngăn chặn không cho người dân Việt phát huy được cơ hội và điều kiện sống xứng đáng với tiềm năng và khát vọng của họ. Ban lãnh đạo cộng sản hiện nay vẫn quyết tâm duy trì độc quyền lãnh đạo đất nước trong khi đã chứng tỏ hoàn toàn thiếu tầm nhìn thời đại, thiếu bản lãnh, khả năng tương xứng với trách nhiệm của họ và, quan trọng hơn, thiếu cả tấm lòng chân thực vì đất nước, vì dân tộc, vì đời sống của người dân. Họ chỉ vì một mục tiêu: bảo vệ quyền lực chính trị và lợi nhuận kinh tế cho bản thân và cho tập đoàn của họ. Vì quyền lợi riêng tư bè nhóm họ đã và đang dùng bạo quyền để ngăn chặn sức tiến hóa của cả một dân tộc, nhân danh những chiêu bài đã hoàn toàn lỗi thời và không còn sức sống. Trong khi một bộ phận của dân tộc, cộng đồng người Việt hải ngoại, tuy nhỏ nhưng lại đang đứng ở vị trí tiền phong của dân tộc - nghĩa là đang được sống và làm việc ngay trong dòng chính mạch tự do, tiến bộ của nhân loại và thời đại - thì đại bộ phận dân tộc vẫn còn đang phải chật vật tìm mọi cách “lách” mình qua khỏi mọi rào cản ngăn cách họ với thế giới bên ngoài và ngay cả với thành phần tiền phong dân tộc ở hải ngoại.

Nhưng khát vọng và sức sống mãnh liệt của dân tộc, hòa cùng khát vọng và sức sống của cả nhân loại dồn chứa lại trong thời đại 2000 này, không cho phép những người cầm quyền hiện nay tiếp tục ngăn cản khát vọng tự do và hạnh phúc của toàn dân. Họ đang bị thất bại, như mọi ý đồ phi dân tộc khác đã thất bại dù đã từng muốn ngăn chặn, đồng hóa và tiêu diệt sức sống của dân tộc.

Dân tộc Việt đang đứng dậy để tự mở lấy sinh lộ cho mình và cho các thế hệ tương lai bằng chính sức sống hàng ngày bình thường nhưng bền bỉ của mỗi người Việt ở trong cũng như ngoài nước. Chính với sức sống ấy, và với tấm lòng chan chứa tình người và tình tự dân tộc, người dân Việt đang đứng dậy gạt bỏ mọi ngăn chặn, độc đoán, để đưa dân tộc thoát hẳn khỏi thời kỳ mê muội, tăm tối, lạc hậu và suy thoái hiện nay - thời kỳ đã kéo dài hàng trăm năm nay và vẫn chưa chấm dứt - để mở đường phục hưng và phục hoạt cho dân tộc. Một Đại Việt 2000 phải ra đời, và trong đời sống thực tế ở trong và ngoài nước, đang ra đời - một Đại Việt lớn lao và kỳ vĩ hơn Đại Việt Lý Trần vì đang lớn lao lên cùng với sự lớn lao của toàn thể loài người trên toàn thế giới. Nếu Đại Việt 1000 đã mạnh lên trong sức mạnh tổng hợp của dân tộc với tinh hoa thế giới đông phương Hán-Ấn, thì Đại Việt 2000 đang lớn dậy cùng với sự lớn dậy của một đời sống toàn nhân loại cả Đông-Tây, cả kim cổ. Không một sức mạnh bạo lực, giáo điều, bảo thủ nào có thể ngăn chặn được sự lớn dậy đó. Mọi cố gắng ngăn chặn sẽ bị tràn ngập và thất bại. Vì khát vọng tiến bộ của dân tộc đang gặp được trào lưu tiến hóa của nhân loại.

Chính bộ phận tiền phong của dân tộc trong cộng đồng quốc tế đang sinh sống tại khắp nơi trên thế giới, nhất là tại những phần đất tiên tiến nhất trên hành tinh, đang trực tiếp kinh nghiệm và cảm nhận được thế nào là một đời sống nhân loại và quốc tế đang dào dạt chẩy trong thời đại 2000. Chính họ, và cùng với họ, hàng chục triệu người dân Việt ngay trên mảnh đất quê hương hình chữ S, dù chưa được trực tiếp hưởng cùng với bộ phận tiền phong của dân tộc, một đời sống thực sự tự do và hạnh phúc, cũng đang bắt đầu nhận ra được nguồn năng lượng mới cho dân tộc hồi sinh trong thời đại mới - nhận ra được qua những khe hở đang nứt vỡ ra từ những cánh cửa vẫn còn muốn đóng kín. Và từ hàng chục triệu những người Việt đó đang và sẽ nẩy sinh ra những con người có tâm, có trí và có đủ bản lãnh để đưa dân tộc phục sinh trong thời đại mới. Những người Việt tươi trẻ đầy sức sống đó hiểu rằng dân tộc Việt sẽ không thể hồi sinh và phục hoạt nếu không hoà nhập vào dòng tiến hóa chung của nhân loại và thời đại. Đồng thời họ cũng hiểu rằng dân tộc không thể hồi sinh nếu không thâu hóa, đãi lọc lấy tinh hoa thế giới và sáng tạo ra một nền văn minh mới thích hợp cho dân tộc mình trong thiên niên kỷ thứ ba này. Họ đang và sẽ thực hiện một cuộc cách mạng mới cho dân tộc Việt, vừa hoà nhập dân tộc vào dòng tiến hóa chung của toàn nhân loại, vừa mở ra sinh lộ riêng cho dân tộc Việt trong thời đại 2000.

Triển vọng lớn nhất của dân tộc phục hưng chính là ở đó. Cuộc cách mạng mà thế hệ Việt 2000 đang bắt đầu và sẽ thành công cũng chính là cuộc cách mạng mà toàn nhân loại đã và đang tiến hành trên mọi lãnh vực của đời sống con người và sinh hoạt xã hội. Nhân loại đã trải qua hàng ngàn năm tiến hóa, nhất là từ vài trăm năm trở lại đây. Những khám phá của nhân loại trong thế giới tự nhiên, trong tổ chức xã hội và nhất là về bản thân con người trong vài trăm năm nay đã nâng cao phẩm giá đời sống của con người trên hành tinh này và mở rộng tầm nhìn và phạm vi sống của con người ra ngoài đại vũ trụ. Thành quả đó đã trở thành tài sản chung cho toàn thể nhân loại trên khắp hành tinh. Thành quả đó đang thúc đẩy một cuộc cách mạng mới cho toàn thể nhân loại và cho mỗi dân tộc.

Cuộc cách mạng nhân loại trong thiên niên kỷ thứ ba sẽ khác những cuộc cách mạng đã có trước đây. Đó sẽ là cuộc cách mạng không có đổ máu, không nhằm phá hoại, dù nó vẫn đang phải trải qua giai đoạn chuyển tiếp còn nhiều máu lệ và đổ vỡ, và dù nó vẫn phải thực hiện một công cuộc phá bỏ rất triệt để và toàn diện. Nó không phá bỏ con người và tài sản trí tuệ và vật thể của con người, dù con người và tài sản đó ở đâu và từ đâu đến. Nhưng nó cương quyết phá bỏ mọi tư tưởng và cơ chế áp bức dù dưới bắt cứ hình thái nào, cả tinh thần lẫn vật thể, và do bất cứ ai gây ra. Nó cương quyết giải thoát con người ra khỏi mọi hình thức trói buộc dù bằng bạo lực hay qua mê dụ.

Mỗi con ngưòi trong thiên niên kỷ thứ ba này phải được quyền sống, và trong thực tế đang và sẽ tiếp tục có được môi trường và điều kiện tinh thần và vật thể để thực sự sống một đời sống thật sự tự do, chân chính tự do, nghĩa là có tự chủ, tự giác và tự động. Tự giác và tự động xây dựng một nếp sống quân bình giữa tinh thần với vật chất, giữa cá nhân với tập thể. Và quan trọng hơn, hài hòa được giữa sự tiến hóa của con người với môi sinh tự nhiên. Để từ đó các dân tộc, các quốc gia trên toàn thế giới xây dựng được một đời sống nhân loại an hòa giữa con người với con người, giữa con người với tự nhiên và vũ trụ.

Cuộc cách mạng đó trong thực tế từ nhiều thập kỷ nay đã và đang xẩy ra khá thành công tại nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới. Dù phải trải qua nhiều sai lầm, trở ngại và cả chiến tranh tàn khốc và hủy diệt, nhân loại đã thực hiện được nhiều tiến bộ theo chiều hướng tích cực hướng thượng trên một phần rộng lớn của trái đất. Dù còn phải cùng nhau nổ lực giải quyết nhiều vấn đề toàn cầu nghiêm trọng có ảnh hưởng rất tiêu cực đến đời sống an bình và tiến bộ của toàn thế giới, nhưng nhân loại cũng đã và đang tập trung tâm trí và sinh lực vào việc xây dựng một đời sống có tự giác, tự chủ và tự động cho mỗi con người cũng như cho hàng trăm triệu con người trên hành tinh này.

Những thành quả đó đang tạo điều kiện thuận lợi cho mọi dân tộc. Dân tộc nào biết nhanh chóng thâu hóa và sáng tạo từ thành quả chung đó sẽ nhanh chóng phát triển và hưởng được đời sống phồn vinh, tự do và hạnh phúc. Nhiều dân tộc Á Châu láng giềng của Việt Nam đã làm được điều đó. Những người Việt của thế hệ 2000 cũng đang có cơ hội hưởng được những tài sản trí tuệ, tinh thần và vật chất đó của nhân loại và thời đại để thực hiện cuộc cách mạng riêng cho dân tộc mình.

Nhưng dân tộc chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội lớn lao này nếu không nhanh chóng giải quyết được những yếu kém trong bản thân mỗi người Việt và bản thân cả dân tộc và xã hội Việt. Nếu không, dân tộc không thể hồi sinh, chưa thể hưng thịnh, dù lịch sử có xa dài, dù tiềm năng có lớn lao đến dường nào. Nếu không, tất cả khát vọng và tiềm năng sẽ vẫn chỉ là triển vọng, vẫn chỉ là mơ ước. Mà người dân Việt đã ước mơ một đời sống tự do và hạnh phúc, rất bình thường, rất chân thực, đã từ lâu rồi, từ rất lâu rồi.

Không có uớc mơ lớn thì không có hành động lớn. Nhưng ước mơ dù lớn đến đâu cũng không đương nhiên dẫn đến hành động. Ước mơ có thể kích thích hành động, nhưng hành động thực sự thì khởi đi từ thực tiễn. Đúng hơn ước mơ có thể làm cho chúng ta tự mãn, sống trong hoang tưởng và bất động. Hành động xuất phát từ cảm xúc, mà cảm xúc thúc đẩy hành động quyết liệt nhất là nỗi bất bình, là cảm thấy tủi nhục, là sự tức giận không còn có thể ngồi im. Bất bình càng lớn, tức giận càng lớn, càng hành động lớn. Mà có bất bình nào, tức giận nào, tủi nhục nào lớn hơn là cảm thấy đời sống của bản thân mình, con cháu mình, dân tộc mình bị chà đạp, bị áp bức, là cảm nhậïn được sự hèn kém của cá nhân mình, của dân tộc mình trước những cá nhân khác, trước những dân tộc khác?

Cho nên bước khởi đầu của dân tộc đứng dậy là không còn thể chấp nhận được sự hèn kém của cá nhân mình, đồng bào mình, dân tộc mình. Tự hào cá nhân cũng như tự hào dân tộc dễ ru ngủ mình và dân tộc mình trong tự mãn và bất động. Phải cùng nhau nhận ra những yếu kém căn bản nhất của con người Việt, của xã hội Việt và của cả dân tộc Việt, những yếu kém có nhiều nguyên nhân, khách quan và chủ quan, lịch sử và thời đại. Để từ đó phân tích và sửa chữa những yếu kém đó như là một công việc cấp bách và đầu tiên trên tiến trình phục hưng và phục hoạt dân tộc. Điều này lại càng cấp bách trước thềm thiên niên kỷ thứ ba, khi mà cả thế giới và nhiều dân tộc Á châu và Đông Nam Á đang bừng bừng tiến bước.

Công việc tự kiểm điểm này không thể xuất phát từ lòng tự ti hay tự tôn dân tộc. Cả hai thái độ tự kiêu, tự mãn hay tự xỉ nhục dân tộc mình và bôi xóa quá khứ đều không đóng góp cho công cuộc tự kiểm một cách tích cực và có hiệu quả. Công cuộc này đòi hỏi một tấm lòng rộng lớn và sâu dầy cùng thể nhập và cảm chiêu với giòng sống chung của cả dân tộc qua suốt từ ngàn năm trước đến ngàn năm sau nữa. Nó đòi hỏi một cuộc phản tỉnh đầy trách nhiệm trước vận mệnh của mỗi người Việt và của cả dân tộc, một cuộc phản tỉnh lớn lao, sâu dầy và quyết liệt. Phản tỉnh để sáng suốt và bình tĩnh nhận chân được thực trạng tan tác và suy thoái cả về đạo lý lẫn tinh thần và vật thể của đất nước và xã hội Việt. Phản tỉnh để cùng nhau chân thành và triệt để tìm ra những nguyên nhân sâu xa và cụ thể của thực trạng đó –những nguyên nhân từ trong tư tưởng, hành động, phong tục, nếp sống hàng ngày của mỗi cá nhân, gia đình, và toàn xã hội. Phản tỉnh để quyết tâm gột rửa mọi bệnh thái từ cá nhân mình đến gia đình, tông tộc, làng xóm và toàn thể xã hội. Phản tỉnh để thấy tự hổ thẹn với chính mình, với gia đình, giòng họ mình, với làng xóm và xã hội mình. Và với cả dân tộc. Hổ thẹn để tự hối và quyết tâm tu sửa.

Một dân tộc có gần 5000 ngàn năm lịch sử không thể chấp nhận được một cuộc sống suy đồi đạo lý, tan tác lòng người, yếu đuối cơ thể. Mỗi người Việt đầu thiên niên kỷ thứ ba này mang trong mình tích lũy của tiến hóa tâm lý, sinh lý và xã hội qua hàng chục ngàn năm của nòi Việt và hàng triệu năm của loài người. Mỗi người Việt, vừa là Việt vừa là Người, có đủ điều kiện tâm-sinh-xã và có trách nhiệm với cá nhân, gia đình, dân tộc và nhân loại, phải sống cho xứng đáng với di sản nhân xã Việt và nhân xã Người.

Sự hồi sinh dân tộc phải khởi đầu từ nhận thức nền tảng đó. Sự hồi sinh dân tộc cũng chính là sự hồi sinh đời sống Người, đường sống Người - nhân đạo - trong cộng đồng Việt.  Mỗi người Việt, dù ở đâu, trên quê hương Tiên-Rồng hay trong cộng đồng nhân loại, trước hết và trên hết phải được quyền và có trách nhiệm phát huy đời sống xứng đáng như một Con Người. Trước khi, và để từ đó, có thể sống xứng đáng như một người Việt.  Không thể hãnh diện là một người Việt nếu không sống đúng như một Con Người. Khởi điểm của cuộc hồi sinh và phục hoạt dân tộc do đó chính là những con nguời Việt mới. Mới vì vừa là Việt lại vừa là Người. Việt với những đặc thù tính nhân chủng, ngôn ngữ, lịch sử, văn hóa, xã hội, môi sinh thiên nhiên Việt. Người với những tính chất chung về nhân chủng, khác với loài vật, lại đang cùng chung hưởng những thành tựu văn hóa, kinh tế chung của toàn nhân loại, của mọi dân tộc.

Chỉ bước vào thiên niên kỷ thứ ba này dân tộc Việt, cũng như mọi dân tộc khác, mới có điều kiện và môi trường để xây dựng một Đời Sống Người - Nhân Đạo - một đời sống do con người và cho toàn thể nhân loại trên khắp hành tinh, chứ không chỉ là một đời sống do riêng và cho riêng một cá nhân, một giai tầng xã hội nào, một chủng tộc nào, một quốc gia nào, dù là siêu cường quốc. Chỉ bước vào thiên niên kỷ thứ ba này mỗi người Việt, cũng như mỗi con người thuộc các dân tộc khác, mới có điều kiện để vừa nhận ra nhau, vừa giúp nhau Là Người và Làm Người được. Và càng Là Người và Làm Người được tròn đầy, sinh động và thực tiễn bao nhiêu chính lại Là Việt và Làm Đại Việt 2000 được thành công và kỳ vĩ được bấy nhiêu.

Chính trong cái viễn tượng hỗ tương tiến hóa giữa dân tộc và nhân loại, quốc gia và quốc tế, đầy triển vọng tươi sáng và sung thực như thế mà mỗi thanh niên Việt của Thế Hệ Hai Ngàn phải và có thể đứng dậy, tự kiểm thảo tâm trí, tình cảm và cả thân xác mình, để tự hồi sinh và giúp hồi sinh dân tộc. Để trên giải đất chữ S của nòi giống Tiên-Rồng luôn có được một đời sống Người, tròn đầy, sinh động và tiến hóa, xứng đáng với Con Người, không hổ thẹn với năm châu nhân loại.

Phải và có thể, nếu mỗi thanh niên Việt thời đại 2000 nhận chân được cái di sản tinh thần và vật thể Việt và Người trong mỗi cá nhân mình - cái di sản nó mang chứa không phải chỉ có tiềm năng và khát vọng, mà còn cả trách nhiệm và lý tưởng vừa Việt vừa Người. Cái trách nhiệm và lý tưởng hết sức cao cả và sáng lạn. Nó sẽ đem đến cho thế hệ thanh niên Việt mới niềm hy vọng và phấn khởi lớn lao và sâu bền hơn niềm phấn kích của các thế hệ cha anh họ rất nhiều. Và cũng đem đến cái quyết tâm lớn lao và sâu bền hơn rất nhiều - cái quyết tâm thời đại của cả dân tộc và của cả nhân loại thúc đọng lại, quật cường lên, trong mỗi thanh niên Việt.

Cái quyết tâm cùng với cái di sản nhân xã tinh thần và vật thể vừa Việt vừa Người đó - ý nghĩa đầy đủ của hai chữ Người Việt - chính là hành trang lên đường của thế hệ thanh niên Việt thời đại. Mỗi thanh niên Việt hôm nay phải tự trang bị và giúp nhau trang bị hành trang đó, dù đang ở đâu, trên quê hương hay trong lòng cộng đồng nhân loại. Hạt nhân của hành trang đó là một tâm thức Việt mới, Tâm Thức Việt 2000, một tầm nhìn mới, Tầm Nhìn Thiên Niên Kỷ. Có được tâm thức và tầm nhìn đó sẽ tự trang bị được, và giúp nhau trang bị được mọi hành trang tinh thần và vật thể cần thiết khác để cùng nhau lên đường phục hoạt đời sống Người trên quê hương yêu dấu. Và đó cũng chính là con đường phục sinh dân tộc Việt trong Thời Đại Hai Ngàn. 

Viết tại quê người

© 2009 Đoàn Viết Hoạt

© 2009 talawas blog