Bộ trưởng Phùng Quang Thanh tiếp đồng nhiệm Mỹ Leon Panetta ngày 04/06 tại Bộ Quốc phòng Việt Nam (Reuters)

Về phía Việt Nam cũng đã thể hiện mong muốn cải thiện thêm bang giao với Mỹ, qua việc Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh loan báo quyết định mở rộng các khu vực tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh. Ông Phùng Quang Thanh cũng đã có một cử chỉ khác nhắm đến dư luận Hoa Kỳ, qua việc trao cho đồng nhiệm Leon Panetta những bức thư của một lính Mỹ viết cho gia đình trước khi tử trận ở Việt Nam năm 1969. Đổi lại, ông Panetta trao cho ông Thanh cuốn nhật ký của một binh sĩ Bắc Việt mà quân đội Mỹ lấy được sau khi anh lính này hy sinh.

Trong bầu không khí nồng ấm, thân hữu Mỹ-Việt, các nhà lãnh đạo Hà Nội, cụ thể là bộ trưởng Phùng Quang Thanh và thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi tiếp ông Panetta đều kêu gọi Hoa Kỳ bãi bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam, những vũ khí mà Hà Nội đang rất cần để tăng cường tiềm lực quốc phòng trước mối đe dọa Trung Quốc. Thế nhưng, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã nói rõ là việc tăng cường hợp tác quân sự của Mỹ tuỳ thuộc một phần vào những tiến bộ nhân quyền ở Việt Nam. Nói khác hơn, do những vi phạm nhân quyền ở Việt Nam, nên Hoa Kỳ chưa thể bán vũ khí sát thương cho Việt Nam.

Dầu sao, chuyến đi thăm Việt Nam vừa qua của Bộ trưởng Quốc phòng Leon Panetta là nằm trong khuôn khổ chiến lược mới của Mỹ ở châu Á, thể hiện qua việc tăng cường quan hệ với những đồng minh truyền thống như Úc hay Philippines và tìm kiếm những đồng minh mới như Việt Nam. Trước khi đến Việt Nam, ông Panetta đã ghé qua Singapore để dự hội nghị an ninh khu vực Shangri-La và tại nơi đây, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã loan báo kế hoạch chuyển phần lớn các hạm đội của Hoa Kỳ đến vùng châu Á-Thái Bình Dương từ đây đến năm 2020.

Sau khi thăm Việt Nam, ông Panetta đã đến Ấn Độ, quốc gia mà Washington xem là có vai trò trọng yếu trong chiến lược châu Á và là quốc gia duy nhất ở châu Á có thể làm đối trọng với Trung Quốc.

Đến dự hội nghị Shangri-La cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Panetta, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Martin Dempsey, sau đó đã tách riêng ra, đi thăm hai đồng minh thân cận nhất của Hoa Kỳ ở Đông Nam Á là Thái Lan và Philippines.

Cũng trong tuần qua, ngày 08/06/2012, tổng thống Barack Obama đã tiếp tổng thống Philippines Begnino Aquino ở Nhà trắng và nhân dịp này, Washington đã tái khẳng định sẽ giúp Manila tăng cường khả năng phòng thủ để có thể đối đầu với Trung Quốc. Tuy Hoa Kỳ vẫn chủ trương không đứng về bên nào trong vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông, nhưng tổng thống Obama đã giáp tiếp ủng hộ Manila, khi tuyên bố với đồng nhiệm Aquino rằng cần phải có các luật lệ rõ ràng để giải quyết tranh chấp này.

Trung Quốc dĩ nhiên đã theo dõi rất sát những hành động của Hoa Kỳ trong những ngày qua. Tuy Bắc Kinh chưa tỏ thái độ chính thức, nhưng tờ nhật báo bằng Anh ngữ China Daily hôm nay vừa đăng một bài nhận định, trong đó tác giả bài báo đã nói thẳng rằng, điều mà Trung Quốc không muốn nhìn thấy nhất, đó là những nước như Nhật Bản, Philippines và Việt Nam ” bắt tay với Hoa Kỳ để chống Trung Quốc”.

Như vậy là trên bàn cờ châu Á hiện nay, hai cường quốc Mỹ Trung đang tiến hành một chính sách gọi là "kéo” và "đẩy”. Hoa Kỳ thì cố lôi kéo những nước chưa phải là đồng minh như Việt Nam, trong khi Trung Quốc thì cố đẩy những nước như Việt Nam ra khỏi vòng ảnh hưởng của Mỹ. Đó là nhận định chung của nhà báo Lưu Tường Quang từ Sydney trong bài phỏng vấn sau đây:

Nhà báo Lưu Tường Quang, Sydney

Theo RFI