Thế nhưng trong thực tế, cán cân ấy không hẳn lúc nào cũng được điều khiển đúng mức. Chính điều này đã  tạo ra các vụ án oan sai. Hậu quả của những bản án sai lầm cũng rất khó lường, có khi nó cướp đi những năm thanh xuân của  nạn nhân khi họ phải bị ngồi tù cho những việc mình không hề làm.

Chiếc áo oan nghiệt

Khoảng 20 giờ 30 đêm 24/10/2000, trạm bơm Yên Nghĩa, Hà Đông không còn yên tĩnh vì một cô gái bị ba thanh niên hãm hiếp khi đang tâm sự với người yêu. Sau khi thực hiện hành vi đồi bại, hung thủ bỏ chạy, để lại chiếc áo của mình. Chính chiếc áo này là đầu mối của những bi kịch.

Tại tòa, cả ba người đều kêu oan và khai rằng họ bị ép cung trong quá trình điều tra nhưng những chi tiết này đã không được xét tới.

Người trưởng thôn đã xác định chiếc áo ấy của Nguyễn Đình Kiên hay còn gọi là Lợi vì có lần ông đã nhìn thấy Lợi mặc một cái như vậy. Tháng 12/2000, ba anh em Lợi, Kiên, Tình lần lượt bị bắt vì Lợi khai rằng hôm xảy ra vụ án, Lợi đã cùng 2 anh em đi dự sinh nhật bạn. Cô gái bị hãm hiếp cũng nhận dạng qua ảnh và cho rằng Lợi chính là một trong ba hung thủ.
Tại tòa, cả ba người đều kêu oan và khai rằng họ bị ép cung trong quá trình điều tra nhưng những chi tiết này đã không được xét tới. Anh Lợi tâm sự với chúng tôi:
"Họ bảo là có người nọ người kia nhìn thấy em gây án. Em bảo bây giờ cho tôi đối chất với người ta thì "người ta” (những người bắt Lợi) không làm. Thế rồi người ta đưa em đi người ta ép cung em ở khắp nơi rồi ép em phải ký vào hồ sơ vụ án”

Họ bảo là có người nọ người kia nhìn thấy em gây án. Em bảo bây giờ cho tôi đối chất với người ta thì "người ta” (những người bắt Lợi) không làm. Thế rồi người ta đưa em đi người ta ép cung em ở khắp nơi rồi ép em phải ký vào hồ sơ vụ án”

Anh Nguyễn Đình Kiên

Cho là đã đủ chứng cứ buộc tội, ngày 21/1/2002, ba anh em Lợi, Kiên và Tình đã bị kêu án lần lượt 16 năm, 11 năm và 14 năm tù giam. Cả ba anh em đều kháng cáo nhưng phiên tòa phúc thẩm 3 tháng sau đó vẫn giữ nguyên bản án vì theo bản án phúc thẩm "vụ án theo đúng trình tự thủ thục tố tụng”.

Hồ sơ được lật lại

Tháng 12/2006, Lợi nhập viện với chiếc còng phạm nhân vì bị liệt nửa người, do suy nghĩ nhiều gây ra u uất. Tại đây, bác sĩ Phạm Thị Hồng phát hiện Lợi chưa từng có quan hệ nam nữ. Đến năm 2008, Lợi phải tiếp tục điều trị tại bệnh viện và sự chân thành của anh đã làm bác sĩ Hồng quyết định kêu oan cho ba thanh niên này. Họ đã gởi hàng trăm lá đơn đến 36 cơ quan chức năng.
Đến năm 2010, vụ án mới được xét lại. Cuối tháng 1/2010, VKSND Tối cao có bản kháng nghị chỉ ra 9 điểm sai phạm trong qua trình điều tra tố tụng qua 2 phiên tòa. Theo bản kháng nghị, chi tiết lời khai của Lợi, Kiên và Tình không trùng khớp, hiện trường gây án bị xác định sai, vật chứng cũng khác với lời khai bị hại.

Đến năm 2010, vụ án mới được xét lại. Cuối tháng 1/2010, VKSND Tối cao có bản kháng nghị chỉ ra 9 điểm sai phạm trong qua trình điều tra tố tụng qua 2 phiên tòa. Theo bản kháng nghị, chi tiết lời khai của Lợi, Kiên và Tình không trùng khớp, hiện trường gây án bị xác định sai, vật chứng cũng khác với lời khai bị hại.

Cụ thể, bị hại khai rằng hung thủ đeo dây chuyền to, có hình con đại bàng nhưng Lợi chỉ đeo một sợi dây chuyền rất nhỏ mà Lợi muốn tặng bạn gái. Thêm vào đó, cô gái bị hại khai rằng mình mặc áo ngủ vải hoa trắng, quần đùi khi bị hại nhưng Kiên và Tình lại khai rằng cô gái mặc quần Tây đen, áo trắng dài tay. Điều này khiến các luật sư bào chữa tin rằng, ba anh em chưa hề gặp người bị hại.
 Anh Lợi tiếp tục phân trần:
"Em chẳng biết chị ấy là ai cả. Kể cả lúc bắt rồi đến lúc ra tòa xét xử, đứng trước vành móng ngựa em cũng luôn luôn xin đối chất hiện diện và xét nghiệm DNA”.

Em chẳng biết chị ấy là ai cả. Kể cả lúc bắt rồi đến lúc ra tòa xét xử, đứng trước vành móng ngựa em cũng luôn luôn xin đối chất hiện diện và xét nghiệm DNA

Mặt khác, cô gái bị hại xác định trong ba người hiếp dâm cô, có hai người trẻ nói giọng La Cả, và một người già. Nhưng cả ba anh em đều không nói giọng La Cả, và lúc đó họ chỉ mới 20 tuổi. Đặc biệt hơn hết, khoảng 7 người tại buổi sinh nhật (kết thúc lúc 23 giờ đêm) đã làm nhân chứng ngoại phạm cho 3 anh em. Đây là những chi tiết quan trọng nhưng đã không được tòa xét tới vào 10 năm trước.

Đến tháng 2/2010 ba chàng thanh thiếu niên ngày nào, giờ đây đã trở thành đàn ông với độ tuổi 30, được trả tự do, kết thúc 10 năm làm bạn với những trang nhật ký trong ngục tù.

Bản kiến nghị này như là một lời giải oan cho ba anh em Lợi, Kiên, và Tình. Đến tháng 2/2010 ba chàng thanh thiếu niên ngày nào, giờ đây đã trở thành đàn ông với độ tuổi 30, được trả tự do, kết thúc những ngày làm bạn với những trang nhật ký trong ngục tù.
Trở về với cuộc sống tự do, những tưởng đây là một kết thúc có hậu và niềm vui lớn lao cho ba anh em sẽ tồn tại mãi. Thế nhưng, hạnh phúc của họ giờ đây bỗng vụt tắt khi phát hiện một sự thật kinh hoàng. Sự thật đó như thế nào? Xin mời quý thính giả đón nghe phần sau của câu chuyện về ba anh em Nguyễn Đình Kiên (hay Lợi), Nguyễn Đình Kiên và Nguyễn Đình Tình với những chi tiết mới nhất về cuộc sống hiện tại của họ.