DaVang
" Việt Nam đang có một chương trình điện hạt
nhân "tham vọng vào loại bậc nhất trên thế giới”(!?) với giấc mơ điện
hạt nhân đang "đâm hoa đua nở”(!?) trong lúc thế giới thì đang lo ngại
tìm giãi pháp thay thế chúng ” ….
NewYork Times, 01/3/2012.
Tôi có người anh rể,cựu sĩ quan không quân Hoa Kỳ (USAF) cứ định kỳ 2
năm/lần hay theo vợ (chị tôi) tránh mùa đông Mỹ bay về VN thư giãn .
Khi trà dư tửu hậu,chúng tôi cũng hay lan man bàn chuyện thế sự .
Nói đến " Nhà máy Điện Hạt Nhân” Việt Nam, tôi nhớ Noel vừa rồi chúng
tôi có lướt qua mà ấn tượng của anh ấy để lại trong tôi là câu nói :
"Adventure, crazy” (Phiêu lưu, điên khùng) thêm nữa là kèm theo hai ngón
tay xoa xoa với nhau như đếm tiền gọi là "corruption a commission”
(tham nhũng, phần trăm hoa hồng).Tôi thắc mắc, như thế nào là : Là phiêu
lưu, điên khùng ? .
Theo nhận xét của riêng anh . Thập niên 60-70 là một sĩ quan USAF chuyên trách phân tích "không ảnh” thuộc Không Đoàn số 3 (3rd
) Hoa Kỳ đồn trú tại sân bay Biên Hòa, anh có mặt cùng lúc với phi đội 2
phi cơ không thám Mèo đen U2 ( loại tối tân tốt nhất thế giới lúc bấy
giờ và kể cả hiện nay sau khi USAF nâng cấp, bay liên tục 12 giờ, ở độ
cao hơn 21.300m – gấp đôi độ cao của một máy bay thông thường, tắt động
cơ, máy bay chỉ lượn lờ bằng sãi cánh)
"Mèo đen U2- USAF”
Anh thường xuyên đối diện với hàng trăm mét phim không ảnh do U2 mang
về, nghiên cứu dữ liệu phân tích chi tiết trên bề mặt các lãnh thổ biển
và mặt đất từ vịnh Bắc Việt đến dọc biên giới TQ và bao quát toàn lãnh
thổ Đông Dương (Việt, Miên, Lào).
Theo anh, lãnh thổ VN hình chử S có nhược điểm eo thắt đoạn giữa Miền
Trung, ven duyên hải, bình nguyên quá hẹp trong đó có Ninh Thuận (nơi
đặt nhà máy điện hạt nhân) vì lẽ liên quan đến hệ thống giãi nhiệt,
khuynh hướng, người ta hay xây dựng nhà máy gần biển như là một ưu thế,
nhưng với VN (theo anh) rất phiêu lưu, dù tỷ lệ % trăm của rũi ro là
không cao nhưng qua sự cố thảm họa khủng khiếp từ thiên nhiên do động
đất, sóng thần tại Nhật Bản 2011 phá huỷ nhà máy điện nguyên tử
Fukushima và do sai sót từ con người gây nên thiệt hại to lớn về môi
trường và nhân mạng như sự cố lò phản ứng nhà máy điện nguyên tử
Chernobyl của Liên Xô phát nổ 1986 hay nhẹ hơn là sự cố ở nhà máy điện
hạt nhân Three Miley Island (TMI) 2009 ở Pennsylvania (Mỹ) không mất
người và lượng hạt nhân rò rỉ tương đối nhỏ và thấp nhưng cũng phải hao
tốn tới mấy tỷ usd mà VN không như Hoa Kỳ,còn nghèo, thì muốn hay
không, người có trách nhiệm cũng phải thận trọng dự kiến viễn cảnh không
mong đợi nhưng có thể đến bất cứ lúc nào này, không thể nói rằng các lò
phãn ứng hạt nhân thế hệ mới (thế hệ Thứ III) loại EPR, APWR, ABWR ,
an toàn ít rũi ro nguy hiểm hơn loại nhà máy dùng graphite có liên quan
đến "plutonium” như Chernobyl của Liên Xô, khi mà sự vận hành vẫn lệ
thuộc vào các thanh nhiên liệu chứa phóng xạ ghê gớm đến 50 triệu curies
(mỗi curie là 37 tỉ phóng xạ) cực kỳ nguy hiểm cho con người và môi
trường, bởi rất khó khăn, tốn kém, nguy hiểm trong các giãi pháp tẩy rữa
hay thu hồi, mà Việt Nam hiện nay về Điện Hạt Nhân rất thiếu phương
tiện, thiếu thầy, thiếu thợ có kinh nghiệm chuyên sâu.
Nó sẽ trở thành hiện thực "rất phiêu lưu” khi có một sự cố sai sót do
con người gây ra như Chernobyl, hay thiên nhiên như nhà máy điện nguyên
tử Fukushimacủa Nhật mới đây. Khi mà sau vụ nổ từ nhà máy Chernobyl
phóng xạ phát tán tự do ra nhiều vùng ở nước Nga các nước Bắc Âu lan
sang miềnNamnước Pháp. Liều phóng xạ cực lớn (gần 1.600 rems trong khi
liều còn an toàn cho người là nhỏ hơn 50 rems) 49.000 cư dân TP Pripyat
và 135.000 người khác trong phạm vi 30 ki lô mét xung quanh nhà máy phải
di tản lập tức, 50 km bán kính được cảnh báo không an toàn, 600.000
lính Nga điều động đến Tchernobyl để quét dọn, làm sạch chất phóng xạ,
rất nhiều người đã bị chết, con số chính xác không được công bố. Đến nay
đã có vài ngàn trẻ em bị mổ tuyến giáp trạng, mắc bệnh bạch huyết, ung
thư và dị tật bẩm sinh; hậu quả tàn khốc của tai nạn Nhà máy điện hạt
nhân Chernobylsau gần 20 năm vẫn âm thầm tiếp diễn.Tất cả kết quả sau
điều tra: "Lỗi do công nhân vận hành” .
Kỹ niệm 25 năm sự cố nhà mày điện hạt nhân Chernobyl
Nhà máy điện nguyên tử Fukushima Nhật Bản đã bị phá hủy nặng nề bởi
trận động đất và sóng thần hồi tháng 3 / 2011– (Ảnh: gratisparacelula)
Một cẩu hỏi được trao cho các giới chức lãnh đạo Đảng và nhà nước VN:
Nếu thảm cảnh ấy xảy ra tại Ninh Thuận (nơi VN dự kiến đặt 2 nhà máy
ĐHN) thì liệu người Việt Nam có đủ khả năng xử lý sự cố bằng một "kịch
bản kỹ thuật an toàn” ? Trong khi di lụy từ hoang tàn Chernobyl của Nga
và Fukushima của Nhật nơi mà dù có đầy kinh nghiệm và tài lực vẫn còn
loay hoay nan giãi như vô vọng với phóng xạ hạt nhân để mong trả lại
cảnh củ cho môi trường. (Hiện nay vì áp lực từ nhân dân, chính phủ Nhật
Bản đã ngưng hoạt động 52/54 lò phản ứng NMĐ/HN) sau sự cố Fukushima.
Mô hình nhà máy điện Hạt Nhân Ninh Thuận
Bãi Biển Vĩnh Hải – hoang sơ thơ mộng bên khu vực liền kề vị trí xây dựng nhà máy điện hạt nhân. " Liệu có nên hy sinh môi trường thiên nhiên quí giá này ? ” (ảnh Văn Ngọc).
(Vị trí 2 nhà máy ĐHN Ninh Thuận, duyên hải liền kề Biển Đông)
Nhưng viển cảnh quan trọng và "kinh hoàng” hơn hết là nếu không có
giải pháp "phép lạ” tức thời nào khả dĩ khắc phục tai nạn NMĐ hạt nhân
ấy (nếu xảy ra) thì khúc ruột duyên hải Ninh Thuận từ Biển đến chân dãy
Trường Sơn có các tuyến quốc lộ giao thông đường bộ và đường sắt huyết
mạch quốc gia bị cắt đứt phong toả do nhiễm phóng xạ hạt nhân là đầy
khả năng và bao lâu thì không ai đoán được ? chưa nói tới sự ô nhiểm
phóng xạ do thất thoát ở mức độ nào từ Trường Sơn ra tới biển, một vùng
ngư nghiệp truyền thống của Miền Trung VN ?. Đó là tương lai gần có thể
rủi ro do con người, còn xa hơn một chút, hãy nghĩ đến thiên nhiên, biến
đỗi khí hậu. Khúc ruột miền trung VN vốn đã nỗi tiếng là cái lưng hứng
nhiều bão tố hàng năm từ "rốn bão” Philippine, quốc gia láng giềng biển
Đông đối diện, cũng không xa lắm cùng mặt biển với Indonesia quốc gia
nằm trên đường đứt gãy võ trái đất dưới đáy Thái Bình Dương khu vực Châu
Á hay bị động đất núi lữa phun trào và sóng thần. Theo các kết quả
nghiên cứu đã được thực hiện tại Viện Vật lý địa cầu và các nhà khoa học
quốc tế, các vùng nguồn động đất ở khu vực biển Đông và lân cận có thể
gây nên sóng thần ảnh hưởng tới Việt Nam bao gồm: 1. Riukiu (Đài Loan,
Trung Quốc); 2. đới hút chìm Manila, Philippines; 3. biển Sulu; 4.
biểnCelebes; 5 và 6. vùng biển Ban Đa; 7. Bắc biển Đông; 8.Palawan và 9.
Tây biển Đông, trong đó đới hút chìm Manila(máng nước sâu Manila) có
nguy cơ cao nhất.
Trong khu vực này đã từng xảy ra một trận động đất cường độ 8,2 độ
richter ngày 26-5-2006, nhưng may mắn không gây nên sóng thần .
Theo tính toán của Bộ Tài nguyên – Môi trường, các nhà khoa học Việt
Nam và quốc tế, động đất 8,3 độ richter xảy ra ở khu vực rãnh nước sâu
Manila có thể tạo nên sóng thần cao 5,2m ở Quảng Ngãi và 2,1m ở Nha
Trang. Động đất 9,2 độ richter có thể tạo ra sóng thần cao 10,6m ở Quảng
Ngãi và 5m ở Nha Trang. Thời gian sóng thần đi từ vùng rãnh nước sâu
Manila tới vùng bờ biển Việt Nam sau khoảng 2 giờ. TS Lê Huy Minh cho
rằng về mặt khoa học các trận động đất có cường độ lớn hơn 6,5 độ
richter ở các vùng biển có khả năng gây ra sóng thần, như vậy nguy cơ
sóng thần ở dọc bờ biển duyên hải miền Trung Việt Nam là hiện hữu và
cũng không ai tiên đoán được chuyện gì sẽ xảy ra cho toàn bộ cái "sống
lưng” duyên hải Miền Trung VN trong đó bờ biển Ninh Thuận trực diện hứng
chịu sức mạnh của cơn cuồng nộ thiên nhiên như Sóng Thần 2011 tại Nhật
hay Cơn địa chấn Sumatra-Andaman năm 2004 (tàn phá khủng khiếp ven biển
Indonesia , Sri Lanka, Ấn Độ,Thái Lan) Nếu như có một trận động đất dưới
biển gây nên sóng thần cường độ mạnh như vậy từ Philippine đối diện với
VN trên Biển Đông lan toã ập tới thì tai hoạ kép,vừa bị tàn phá do sóng
thần và phóng xạ NMĐ/HN như Nhật Bản là điều không tránh khỏi với VN !.
Các vùng nguồn động đất gây sóng thần có thể ảnh hưởng tới vùng bờ biển
và hải đảo Việt Nam. Ảnh: vast.ac.
Thời gian lan truyền sóng thần từ vùng khu vực Manila , Philippine, tới vùng
bờ biển Việt Nam. Ảnh: vast.ac.
Tuy nhiên, ngần ấy hiểm hoạ vẫn chưa hết, còn một mồi lữa nguy
hiểm như sóng thần "nhạy cãm” khác, dù gần hay xa, mà không thể không
tính đến . Tranh chấp hải đảo và lãnh hải trên biển Đông cục bộ giữa VN
và TQ đang âm ĩ, cái cận cảnh "bằng mặt nhưng không bằng lòng” hiện nay
duy trì được bao lâu? khi TQ cứ áp đặt các biện pháp cứng rắn với ngư
dân VN, bắt bớ đòi phạt tiền như "hải tặc” mới đây , liệu sợi giây thừng
mong manh CS/XHCN có đứt giữa chừng? khi có một bên "già néo” trên Biển
Đông? Hải chiến, không chiến trên Biển có thể xảy ra, mức độ nào thì
không ai tiên đoán được, nhưng Việt Nam khỏi phải mất công lần về quá
khứ 1000 năm chiến tranh truyền kiếp với "giặc” Tàu, mà soi rọi những
hình ảnh tàn phá hoang dã, man dại, không tha thứ bất cứ gì còn có thể
phá hoại được từ gót chân quân TQ xâm lược để lại trên dọc biên giới
phía bắc VN hai thập kỷ gần đây thì rỏ ràng 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh
Thuận nằm trống trải ngon lành sát duyên hải như hai tấm bia cho "tên
lữa hành trình” chất đầy ứ trên các tàu ngầm và chiến hạm hải quân TQ
thực tập tác xạ từ biển Đông vào đất liền, mà chắc chắn Việt Nam rất khó
lòng để bảo vệ cho an toàn, thì cái từ ngữ "phiêu lưu và điên khùng”
cho cái kế hoạch xây dựng nhà máy ĐHN bằng bất cứ giá nào là có thể biện
minh được!
Những hung thần "cá mập đen” TQ – tương lai cho hiểm hoạ NMĐ/HN Việt Nam
Bên cạnh ranh giới "Lợi và Hại” rất mong manh từ nhà máy điện Hạt
Nhân ấy, công luận nhân dân VN còn tự hỏi nhiều vấn đề liên quan mà
Quốc Hội, Đảng và nhà nước có trách nhiệm và cần phải công khai minh
bạch khẳn định bằng những biện minh, luận chứng khoa học đủ sức thuyết
phục từ các giới chức chuyên nghiệp ngành hạt nhân trong và ngoài nước
trước khi tiến hành xây dựng. Chẳng thể nào nhắm mắt làm ngơ khi có
những khuyến cáo mà tự thân nơi nguồn khuyến cáo ấy hoàn toàn không thụ
đắc chút lợi nhuận nào ngoài sự nhiệt tình chỉ rỏ cho chúng ta những
khiếm khuyết và nhược điểm tai hại nếu cứ cực đoan nhắm mắt làm ngơ mà
các giới chức VN có thẩm quyền thì cứ im lặng bởi nhiều lý do "khó nói
hay không muốn nói” , điển hình như : "Các
nước có nền kinh tế hùng mạnh hơn VN trong khối ASAEN và Châu Á không
còn tha thiết với NMĐ/HN thì sao một quốc gia VN đang nợ nần và lạm phát
nặng lại phấn khởi hồ hởi với tham vọng đắt đỏ tiềm ẩn nhiều rũi ro
không an toàn này ? – Vì sao những thứ nước khác chê muốn đẩy nó đi, thì
Việt Nam lại chịu tốn kém "ôm” nó vào !?. ”
" Việt Nam đang có một chương trình điện hạt
nhân "tham vọng vào loại bậc nhất trên thế giới”(!?) với giấc mơ điện
hạt nhân đang "đâm hoa đua nở” (!?)trong lúc thế giới thì đang lo ngại
tìm giãi pháp thay thế chúng ” ? theo tờ báo Mỹ . New York Times, 01/3/2012.
Liệu có bao nhiêu người dân VN biết và tự hỏi : "Tại sao một
số quốc gia từng để xảy ra thảm họa hạt nhân lại nằm trong số các công
ty đang "ra sức” bán công nghệ năng lượng này cho Việt Nam, trong đó có
Nga và Nhật Bản ? mà các giới chức có thẩm quyền VN lại vui vẽ quan tâm
chuẩn thuận ? ”(BBC) .
Liệu Quốc Hội và nhân dân VN có phúc quyết để trả món nợ này không ? Việt Nam ký thỏa thuận vay 8 tỉ đôla từ Nga để giúp xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên.
Hãng tin Dow Jones cho biết đại diện bộ tài chính hai nước hôm
nay đã ký văn bản tại Hà Nội.Ông Phan Minh Tuấn, Trưởng ban Chuẩn bị đầu
tư Dự án Điện hạt nhân và năng lượng tái tạo của Tập đoàn Điện lực Việt
Nam (EVN), cho hay khoản tiền đầu tiên sẽ được giải ngân năm 2014.Trong
khi đó, theo trang tin Chính phủ Việt Nam, tại một cuộc họp ngày hôm
nay, Việt Nam "đánh giá cao việc ký kết Hiệp định về việc LB Nga cung
cấp tín dụng cho Việt Nam xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1,
cũng như việc Nga sẽ tài trợ chi phí lập Báo cáo khả thi cho Dự án quan
trọng này”.Nhưng trang web Chính phủ Việt Nam không nói rõ số tiền là
bao nhiêu.(BBC)
Giáo sư Phạm Duy Hiển, nguyên Viện phó Viện Năng lượng Quốc gia được The New York Times trích lời nói: " Tôi không hiểu vì sao Nhật Bản đang cố gắng xuất khẩu tới các nước kém phát triển một thứ gì đó mà trong nước họ đã chối bỏ.” Hồi
tháng Chín,(2011) công ty Japan Atomic Power ký hợp đồng với EVN cho
một báo cáo khả thi tương tự đối với nhà máy điện hạt nhân thứ hai ở
Ninh Thuận – dự kiến sẽ sử dụng công nghệ Nhật.(??)
Trong khi đó , bài của Phóng viên Norimitsu Onishi trên tờ báo Mỹ cho hay " sau
thảm họa Fukushima Nhật Bản tới đây sẽ kỷ niệm một năm, Tokyo đã quyết
định hủy bỏ các kế hoạch xây dựng thêm 14 lò phản ứng vào năm 2030.Trước
thảm họa sóng thần , Nhật Bản có 54 lò phản ứng, nhưng hiện nay phần
lớn đã dừng hoạt động, ngoại trừ hai lò còn được tạm giữ lại” .
Vẫn chưa quá muộn”
Trao đổi với BBC hôm 02/3/2012, Giáo sư Nguyễn Khắc Nhẫn chuyên về
năng lượng nguyên tử ở Pháp, đồng ý nhận định với tờ New York Times.
Người từng là cố vấn chiến lược của Tập đoàn Điện tử Pháp Electricité
de France, nói: "Chương trình của Việt Nam quá tham vọng, không những
nguy hiểm mà nó còn tốn tiền của nhân dân và không có lợi gì hết cho
quốc gia ,” Bây giờ không có gì là muộn. Muốn dừng thì dừng ngay, chứ
đừng chần chừ . Bởi khi đã xây rồi, lúc đó anh muốn tháo gỡ một nhà máy
hạt nhân đã chạy, anh sẽ tốn kém hàng chục tỷ (đô-la), anh tốn thời gian
tới ba, bốn, năm chục năm mới tháo gỡ xong. "Hiện chưa làm gì hết, năm
2014 mới bắt đầu xây, mới chỉ thỏa thuận trên nguyên tắc thôi, chứ đã ký
kết mua bán xong gì đâu mà không cho rút lui. Bây giờ vẫn còn thì giờ
để rút lui và tôi xin cam đoan là một Chính phủ sáng suốt thế nào cũng
rút lui. Không thể nào đi tiếp được, bởi vì đi tiếp thì nó sẽ là
Fukushimađấy.”(Giáo sư Nguyễn Khắc Nhẫn)
Ông Nhẫn tin rằng các công ty cung cấp công nghệ điện hạt nhân đang
cố bán hàng cho Việt Nam vì họ đã "trót đầu tư” và nay bị chính nhân dân
trong nước của họ không cho lắp đặt, vận hành nữa, nên tìm cách bán thứ
công nghệ mà ông cho là "đã lỗi thời” và không có tương lai, sang các
quốc gia kém phát triển "chỉ vì muốn thu hồi lại lợi nhuận”.
Điện hạt nhân: Bài học từ 127 nhà máy ĐHN phải hủy bỏ tại Hoa Kỳ .
Chú thích: ông Phùng Liên Đoàn
- Ông Phùng Liên Đoàn, 70 tuổi, là Tổng Giám đốc Công ty tư vấn
Professional Analysis, Inc. (PAI) tại Mỹ, chuyên môn về các dịch vụ
nguyên tử và môi trường. Ông Đoàn đã từng là cố vấn cho Bộ Năng Lượng
(Department of Energy-DOE) và Cơ Quan Giám Định Luật Lệ Hạt Nhân
(Nuclear Regulatory Commission- NRC) của Mỹ. Ông đã tham gia thiết kế 4
nhà máy điện hạt nhân (ĐHN) và viết hơn 100 khảo cứu và phúc trình về sự
an toàn và giá thành của ĐHN so với các nguồn tạo điện khác. Ông cũng
đã tham gia tẩy uế phóng xạ tại 10 trung tâm nguyên tử khắp nước Mỹ,
cùng là khảo cứu hiện tượng hâm nóng khí quyển do việc sử dụng năng
lượng toàn cầu. Ông là đồng tác giả tài liệu WASH-1400 về sự an toàn của 100 nhà máy ĐHN của Mỹ mà cả thế giới đã noi gương; và sách The Second Nuclear Era: A New Start for Nuclear Power,
Praeger Publishers, New York, tiên đoán sẽ có sự phục sinh của ĐHN.
Ông Đoàn tốt nghiệp cử nhân toán và vật lý tại đại học Florida State
University, thạc sĩ vật lý và nguyên tử tại Massachusetts Institute of
Technology (MIT) và tiến sĩ nguyên tử tại MIT. Ông Đoàn đã từng làm việc
tại Viện Nghiên Cứu Hạt Nhân Đà Lạt, 1964-1967. Ông Đoàn và gia đình đã
bỏ hầu hết tiền để dành và tiền hưu để làm việc từ thiện ở ViệtNam.
Nguyên nhân việc phí phạm ngân sách.
Nguyên nhân chính Mỹ phải bỏ dở nhiều nhà máy ĐHN gồm:
● Quá tự tin và nghe lời các nhà kinh tế và kỹ thuật
"dự đoán” sự cần điện trong tương lai. Họ đều dùng dữ kiện trong 5-10
năm trong quá khứ rồi tích lũy lên cho 10-20 năm trong tương lai. Phương
pháp này không bao gồm rất nhiều yếu tố mà họ không biết rõ về khả năng
của kỹ thuật và của người dân. Giá điện càng tăng và kỹ thuật càng tân
tiến thì người ta dùng càng ít năng lượng. Tỉ số E/GNP của các nước đang
mở mang có thể là 2 trong khi càng văn minh thì càng nhỏ lại. Tỉ số này
của Nhật và Pháp có thể là 0.8.
● Quá tin tưởng vào nguồn năng lượng ĐHN: rất mới,
rất to lớn và rất hấp dẫn không làm ô nhiễm khí quyển. Mà không tiên
liệu các di lụy tuyệt đối cần phải có trong kỷ thuật phức tạp an toàn
theo sau.
● Không biết rằng có cả trăm ngàn chi tiết của nhà
máy cần phải thiết kế đúng chuẩn mực và bị giám sát chặt chẽ – sai một
ly cũng không được châm chế; vì thế trong quá trình giám sát, có cả
5,000 – 10,000 chi tiết phải làm lại hay thay thế , gây tốn kém về nhân
lực, vật lực, và thời gian .
● Khi thương thuyết, không có kinh nghiệm, không coi
trọng sự kiện giá nhà máy là giá loại "mì ăn liền”, nhưng khi xây thì
phải trả tiền lãi trên số tiền vay; vì thế, càng xây lâu thì giá "đầu
tư” càng cao, trong khi đó kinh tế không thể phát triển liền liền 15%
mỗi năm để có chi phí trang trãi .
ĐƠN CỬ ĐIỂN HÌNH VÀI NHÀ MÁY HUỶ BỎ .
Hai nhà máy ĐHN 2 x 1100 MW xây dở dang nằm chết ở Satsop gần thủ đô
Olympiacủa tiểu bang Washington. Hai tháp lớn là dùng để tải nhiệt cho
tua bin tạo điện. Hai lò hạt nhân sẽ nằm trong hai nhà vòm nhỏ hơn (chỉ
cao khoảng 100m), một vòm còn chưa có mái. Hai nhà máy này tính tốn 6.2
tỉ USD, nhưng sau đó tăng giá thành hơn 12 tỉ, cho nên phải bỏ dở. Hiện
nay có một nhà máy đốt hơi khí 600 MW tọa lạc tại đây
Nhà máy ĐHN Bellefonte của TVA tại biên giới ba tiểu bang Alabama,
Tennessee và Georgia, 2 x 1235 MWe PWR, cách nơi tôi ở khoảng 150 cây số
đã bị bỏ dở 30 năm, sau khi xây cất tốn kém 3 tỉ USD (năm 1980, đáng
giá 10 tỉ USD ngày nay). Tôi đã đi thăm nhà máy này khi đang xây cất.
Nhà máy Marble Hill, 2 x 1130 MWe PWR, tại Indiana bị bỏ dở năm 1974, sau khi đã tiêu tốn 2.8 tỉ USD (12.7 tỉ USD ngày nay)
Nhà máy Perry, 2 x 1205 MWe, nằm trên biển hồ Erie cạnh tỉnh
Cleveland, tốn kém 6 tỉ USD năm 1994 (8.6 tỉ ngày nay) mà chỉ hoàn thành
được một lò. Lò thứ hai, Perry 2, bị bỏ dở. Chính vì thế mà chỉ thấy
một tháp làm nguội nước hoạt động.
Vài hậu quả
Mỗi hãng điện của Mỹ trong bảng liệt kê lớn giữa 10,000 MWe–40,000
MWe, nghĩa là tương đương với công suất Điện Lực ViệtNam. Chỉ có hai
hãng – WPPSS và TVA (Washington Public Power Supply System và Tennessee
Valley Authority) là có tính cách bán công; số còn lại đều là tư. Công
ty tôi làm việc có dịch vụ xây nhà máy WPPSS-3, và tôi đã từng chui
trong lòng lò Browns Ferry 2 của TVA và Oconee 2 của Duke mà muôn thuở
sẽ không ai chui được như vậy nữa vì phóng xạ nay rất cao. Họ đều bị lỗ
nặng, và chứng khoán thị trường của họ xuống giá rất thấp giữa những năm
1979-1990 vì họ không có đủ tiền lời để trả cho các cổ đông thành ra
người ta đem tiền đầu tư vào nơi khác. Riêng WPPSS, đại diện cho hơn 70
công ty điện nhỏ thuộc loại "làng, huyện” thì lỗ 2.3 tỉ USD (năm 1990,
tương đương với 3.8 tỉ năm 2009) ,
Đừng so sánh VN với Nhật, Hàn và Đài Loan .
Không vướng bận chiến tranh như VN, Các nước này khi bắt đầu làm nhà
máy Điện Hạt Nhân thì đã ở trình độ kỹ nghệ cao, dân sinh cao, và đã học
được kinh nghiệm của Mỹ. Họ đã xuất khẩu xe hơi (Toyota xuất khẩu từ
năm 1960), máy ảnh (máy ảnh Nhật được khắp quốc tế dùng, đè bẹp máy ảnh
Đức), đồng hồ (ngang ngửa vói Thụy Sĩ), TV (Sony và Samsung hầu như ai
cũng dùng), điện tử (kinh tế Đài Loan năm 1970 gần bằng toàn thể kinh tế
trong lục địa có dông dân gấp trăm lần), đóng tàu. Người dân của họ đã
có thâu nhập ở trình độ 2000 USD (Hàn), 3000 USD (Đài Loan), 8000 USD
(Nhật) ở thập kỷ 1970-1980. Không nước nào có nhiều tài nguyên năng
lượng và không nước nào xuất khẩu nguyên liệu thô như than, bauxite, gỗ
như VN. Họ cần năng lượng, họ có hạ tầng cơ sở, và người dân họ được ăn
học nhiều hơn người dân VN ta.
Hoàn cảnh ViệtNam.
Trong hoàn cảnh hiện tại, nước ta thu nhập bình quân đầu người chưa
đạt được 800 USD. 70-80% người dân còn sống rất lam lũ trong những căn
nhà lẹp xẹp, không có điện, không có nhà vệ sinh. Ta nhập khẩu toàn vật
dụng kỹ thuật cao, như máy móc, xe hơi, xe gắn máy, máy ảnh, TV, máy
điện toán, điện thoại cầm tay, thức ăn uống đắt tiền, ngay cả xăng dầu.
Trong khi đó ta xuất dầu thô, gạo, cà phê, gỗ, than, bauxite. Ngân sách
của ta năm nào cũng nhập siêu, nếu không có đô la của các nước cho vay
và của Việt kiều gửi về thì ta không thể có nếp sống phồn hoa giống như
ta chứng kiến ở Hà Nội và Sài Gòn. Đáng buồn và đáng hổ thẹn nhất là hầu
hết thanh niên thanh nữ ta đều muốn "xuất ngoại”; cả triệu phụ nữ ta
mong muốn lấy chồng ngoại quốc mà không biết sẽ bị đối xử như tôi đòi;
và cả triệu thanh niên thanh nữ của ta cầm nhà cửa đất đai để "được” đi
"xuất khẩu lao động” rồi bị tư bản chèn ép như nô lệ. Trong bối cảnh đó,
ta nên xét lại làm cách nào gây thêm nội lực để tạo hạnh phúc và lòng
tự tin cho người dân ta, cho con cháu ta.
Điện hạt nhân Việt Nam
Một chương trình làm nhà máy điện hạt nhân như dự kiến từ nay tới năm
2020 sẽ đưa đất nước đi sâu vào sự hãnh diện giả tạo, bởi vì hầu như
100% nhân lực cao cấp, vật liệu cao cấp, thiết bị cao cấp, ngay cả nhiên
liệu hạt nhân và sự xử lý nhiên liệu thì VN đều phụ thuộc vào nước
ngoài, không dùng đến trí tuệ Việt Nam. Ngay cả tiền đầu tư VN cũng
phải đi vay. Tôi cầu mong những nhà làm chính sách của VN nên nghĩ rằng
khi nhà máy ĐHN xây xong thì chúng ta phần lớn đã già hoặc đã chết.
Chúng có sản xuất điện không thì ta không biết, nhưng số tiền to lớn
20-30 tỉ nợ nần thì con cháu ta sẽ phải trả hoặc sẽ phải cầu khẩn quốc
tế "giảm nợ.” Xưa kia, tôi thường nghe những người đi vay nợ ở làng quê
năn nỉ người giàu có: ”Cụ cứ cho cháu mượn đi, sau này nếu cháu không trả được thì cái ‘út’ nhà cháu lên hầu cụ để trừ nợ!” Chẳng
lẽ chúng ta muốn hoàn cảnh tương tự xẩy ra cho con cháu ta trong tương
lai, hoặc bắt chúng đào xới nguyên liệu thô của quốc gia đem bán, hoặc
xuất khẩu cả 5 –10 triệu thanh niên thanh nữ của ta đi làm tôi mọi cho
nhiều người trên thế giới?
Đứng về phương diện quốc phòng, trước tình hình hòa bình bấp bênh với
các nước láng giềng, một hệ thống nhà máy ĐHN sẽ là mục tiêu đầu tiên
bị phá hoại, và sẽ bị phá hoại rất dễ. Trong trường hợp đó, không những
việc bảo vệ tổ quốc bị yếu hẳn đi, mà ví dụ có hòa bình vãn hồi thì kinh
tế của ta cũng bị thui chột nhiều chục năm. Nên nhớ, việc dọn dẹp hay
phá huỷ một NMĐ/HN là vô cùng tốn kém và nan giải trong thời gian dài .
Ngân sách phiêu lưu cho điện hạt nhân có thể dùng tạo điện
nội hóa và tạo công ăn việc làm cho nhiều triệu người dân. (BờM’S Blog)
XU THẾ THỜI ĐẠI: NĂNG LƯỢNG AN TOÀN SẠCH VÀ XANH
Chắc chắn , không hẳn giá dầu mỏ tăng hay ngày càng cạn kiệt
khiến các quốc gia tiên phong trong lãnh vực năng lượng hạt nhân phải
chuyển hướng sang năng lượng gió và mặt trời mà vì đã tốn kém còn ô
nhiểm môi trường làm tăng lượng khí thải hiệu ứng lên nhà kính toàn cầu
từ năng lượng hoá thạch của dầu mỏ và quan trọng hơn giờ đây người ta đã
"cân đo đếm” được rất chính xác sự nguy hiểm "lợi bất cập hại” của
những lò phản ứng hạt nhân trong các nhà máy điện nguyên tử , còn hơn
dao 2 lưỡi, nó có thể giết chết thế hệ này còn kéo dài làm đau khổ cho
thế hệ kế tiếp,ô nhiễm đất đai cây cỏ sinh vật môi trường không gì bù
đắp tẩy rửa được bởi sự quản lý nó (NMĐ/HN) cho tuyệt đối an toàn là
điều không thể,thực tế đã chứng minh điều đó và một sự chọn lựa "an toàn
là trên hết” từ nguồn năng lượng khác cho dù có là giá nào phải trả
trong tương lai đó là xu thế tất yếu mà mọi quốc gia văn minh hiện đang
hướng đến .
GWEC: (Global Wind Energy Council )
Hội đồng Năng lượng gió toàn cầu
Một báo cáo mới đưa ra từ Hội đồng năng lượng gió toàn cầu dự đoán
rằng: Bất chấp những khó khăn tạm thời về chuỗi cung ứng, các thị trường
năng lượng gió quốc tế vẫn tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ. Trong năm
2006, tổng công suất lắp đặt năng lượng gió tăng 25% trên toàn cầu, tạo
ra một giá trị 18 nghìn tỷ (18 billion) euro, tức 23 nghìn tỷ (23 billion) dollar Mỹ của thiết bị mới và nâng công suất năng lượng gió toàn cầu lên đến hơn 74 GW.
Trong khi Liên minh châu Âu vẫn là thị trường hàng đầu về năng lượng gió với hơn 48GW công suất lắp đặt, các châu lục khác như Bắc Mỹ và châu Á
đang phát triển nhanh chóng. Ngoài 10 thị trường điện gió hiện hành,
các thị trường điện gió mới đã xuất hiện ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh
trong năm 2012. Nhà máy điện gió công suất 6,8GW vừa đi vào hoạt động
năm 2011 ở Mỹ có thể cung cấp điện cho 2 triệu gia đình. Do đó, sản
lượng điện gió của nước này sẽ tiếp tục tăng, dự báo chiếm 20% sản lượng
điện quốc gia vào năm 2030.Brazil đã tăng công suất điện gió của nước
này lên 1.500MW trong khi Canada đạt 1.267MW. Các nước đang phát triển
như Honduras, Cộng hòa Dominican ở Mỹ Latinh và Cape verde ở châu Phi đã
tăng công suất điện gió lên gấp 12 lần./.
Trung Quốc là nước có sản lượng điện gió tăng nhanh nhất thế giới với
công suất điện gió tăng 18GW, trong khi con số này của Mỹ là 6,8GW,
tiếp theo là các nước Ấn Độ, Đức, Anh, Canada và Tây Ban Nha. Công suất
sản xuất điện năng từ gió của Trung Quốc đạt hơn 25.100 megawatts và
lĩnh vực sản xuất điện năng từ gió trở thành một trong những mũi nhọn
kinh tế chính của quốc gia. Với lợi thế bờ biển dài và diện tích đất dồi
dào, tạo nên cho quốc gia này triển vọng lớn về nguồn tài nguyên năng
lượng từ gió . Để giảm dần sự phụ thuộc vào than đá và dầu hỏa, trong
năm nay (2012) Trung Quốc sẽ xây dựng 2 nhà máy năng lượng mặt trời qui
mô lớn ở hai tỉnh cao nguyên phía Tây là Thanh Hải và Vân Nam. Dự án ở
Thanh Hải với vốn đầu tư ban đầu 1 tỉ NDT (khoảng 146 triệu USD), khi
hoàn tất, có thể trở thành nhà máy điện mặt trời lớn nhất thế giới.
Theo Hiệp hội Năng lượng tái sinh Trung Quốc, tiềm năng phát triển năng
lượng Mặt trời của nước này là rất lớn. Hằng năm, hơn 2/3 diện tích đất
liền của Trung Quốc đón nhận hơn 2.200 giờ nắng chói, nhiều hơn các nước
và khu vực có cùng vĩ độ như Nhật Bản và châu Âu. Với lợi thế này, tiềm
năng dự trữ năng lượng Mặt trời của nước này ước tính tương đương 1.700
tỉ tấn than. "VietNamNet”
VIỆT NAM CÓ NHIỀU ƯU THẾ , TẠI SAO KHÔNG ?? .
Thực tiển như GWEC (Global Wind Energy Council )
phân tích nói trên và các cận cảnh đã phơi bày cũng như viễn cảnh đầy
"cô đơn” thì nhân loại đã hiểu chính xác, sứ mạng của những nhà MĐ/HN
gần như đã tới hồi chấm dứt, Việt Nam muốn hay không cũng phải hiểu điều
này cho dù cái XHCN không muồn "hoà tan” thì cũng nên "hoà nhập” . Khi
có rất nhiều điều kiện thiên nhiên thổ nhưỡng ưu đãi cho quốc gia hướng
đến phát triển nguồn năng lượng mới thay thế bổ xung đầy thuận lợi nhưng
nếu vì "quyền lợi nhóm hay cục bộ” bè phái, cá nhân, bảo thủ,cố chấp mà
xem nhẹ đi ngược với trào lưu thế giới là có tội với lịch sử và thiếu
trách nhiệm nhân dân .
Tiềm năng vô tận
Vị trí địa lý đã ưu ái cho Việt Nam một nguồn năng lượng tái tạo vô
cùng lớn, đặc biệt là năng lượng mặt trời. Trải dài từ vĩ độ 23023’ Bắc
đến 8027’ Bắc, Việt Nam nằm trong khu vực có cường độ bức xạ mặt trời
tương đối cao.. Hằng năm các vùng ở phía Bắc Việt Nam có khoảng
1400-2000 giờ nắng và các vùng miền Trung và một số vùng miền Nam có từ
2000-3000 giờ nắng.Trong đó, nhiều nhất phải kể đến thành phố Hồ Chí
Minh, tiếp đến là các vùng Tây Bắc (Lai Châu, Sơn La, Lào Cai) và vùng
Bắc Trung Bộ (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh)…
Pin mặt trời (Solar Cells)
(Với điều kiện thuận lợi về địa lý, Việt Nam có nguồn năng lượng tái
tạo lớn và đa dạng, trong đó năng lượng mặt trời (NLMT) có thể khai
thác trực tiếp)
Năng lượng mặt trời có những ưu điểm như: Sạch, chi phí nhiên liệu và
bảo dưỡng thấp, an toàn cho người sử dụng… Đồng thời, phát triển ngành
công nghiệp sản xuất pin mặt trời sẽ góp phần thay thế các nguồn năng
lượng hóa thạch, giảm phát khí thải nhà kính, bảo vệ môi trường. Vì thế,
đây được coi là nguồn năng lượng quý giá, có thể thay thế những dạng
năng lượng cũ nhiều nhược điểm đắt đỏ và ngày càng cạn kiệt. Từ lâu,
nhiều nơi trên thế giới đã sử dụng năng lượng mặt trời như một giải pháp
thay thế những nguồn tài nguyên truyền thống. Tại Đan Mạch, năm 2000,
hơn 30% hộ dân sử dụng tấm thu năng lượng mặt trời, có tác dụng làm nóng
nước. Ở Brazil, những vùng xa xôi hiểm trở như Amazon, điện năng lượng
mặt trời luôn chiếm vị trí hàng đầu. Ngay tại Đông Nam Á, điện mặt trời ở
Philipines cũng đảm bảo nhu cầu sinh hoạt cho 400.000 dân.
Với điều kiện thuận lợi về địa lý, ViệtNamcó nguồn năng lượng tái tạo
lớn và đa dạng, trong đó năng lượng mặt trời (NLMT) có thể khai thác
trực tiếp. NLMT đã bắt đầu được ứng dụng tại Việt Nam với khoảng 6.000
trạm điện mặt trời với tổng công suất 750 kW được lắp đặt cho khu vực
miền núi và hải đảo. Cùng với NLMT, vùng lãnh thổ có thể khai thác có
hiệu quả NLG chiếm 9% diện tích cả nước, đặc biệt là các tỉnh ven biển
miền Trung.
TIỀM NĂNG GIÓ .
Theo số liệu, tiềm năng gió của Việt Nam (trên độ cao 65 mét) rất khả
quan, ước đạt 513.360 mW, lớn hơn 200 lần công suất nhà máy thủy điện
Sơn La và hơn 10 lần tổng công suất dự báo của ngành điện vào năm 2020.
Tuy nhiên, đây mới chỉ là tiềm năng lý thuyết, tiềm năng có thể khai
thác được dạng tiềm năng kinh tế còn tuỳ thuộc vào mức độ qui mô đầu tư
. Song đây sẽ là một nguồn năng lượng tiềm năng quan trọng , có thể
khai thác bổ sung cho nguồn điện quốc gia, thay thế cho các nguồn năng
lượng hóa thạch .
ĐIỆN GIÓ CHÂU ÂU (ẢNH MINH HOẠ)
(5 tổ máy 1.5MW đầu tiên của nhà máy điện gió Tuy Phong, Bình Thuận)
Có những giải pháp có thể nhanh chóng nâng cao sản lượng điện, đáp
ứng nhu cầu điện năng trong một thời gian không lâu: Như xây dựng các
trạm điện bằng sức gió. Tất nhiên, gió là dạng năng lượng vô hình và
mang tính ngẫu nhiên rất cao Nhưng chắc chắn chi phí đầu tư cho điện
bằng sức gió thấp hơn so với thủy điện. Toàn bộ chi phí cho một trạm
điện bằng sức gió 4.800kW khoảng 3.000.000 euro. Với 500 trạm điện bằng
sức gió loại 4.800kW sẽ có công suất 2,4 triệu kW, bằng công suất Nhà
máy thủy điện Sơn La, tổng chi phí sẽ là: 500 x 3.000.000 = 1,50 tỉ euro
= 1,875 tỉ USD, chi phí này nhỏ hơn 2,4 tỉ USD là dự toán xây dựng Nhà
máy thủy điện Sơn La. (Vietnam Business Forum) .
Cựu ĐB/QH Giáo Sư T/S Nguyễn Minh Thuyết
Khái quát của vấn đề tưởng chừng đã dễ nhận diện,tuy nhiên,người
dân,đại chủ thể phải chi trả và chịu ảnh hưởng trực tiếp mọi rủi ro (nếu
có hậu quả bi đát) của chủ trương này không khỏi phải suy tư và buồn
lòng trước một số quan điểm của người đại diện cho mình tại Quốc Hội .
Người dân tâm đắc đồng tình trước sự thận trọng chuẩn mực của Cựu Đại
biểu Quốc Hội Việt Nam, Giáo sư T/S Nguyễn Minh Thuyết bao nhiêu thì
lại ngán ngẫm nao lòng bấy nhiêu với một số vị ĐB/QH đương nhiệm .
Nói với BBC,
GS Thuyết tin rằng Việt Nam "nên dừng lại” dự án xây nhà máy điện hạt
nhân ở Ninh Thuận "nếu vẫn còn kịp,” đồng thời gợi ý vẫn có thể "xin lại
ý kiến” của Quốc hội của Đảng kể cả khi đã có các nghị quyết được
"thông qua” trước đây.
Phát biểu chỉ một tuần trước khi thế giới tưởng niệm tròn một năm sự
cố thảm họa nhà máy điện hạt nhân Fukushima của Nhật Bản bị mất an toàn
do sóng thần gây ra (11/3/2011-11/3/2012), Giáo sư Thuyết tái khẳng định
Việt Nam "không đáng phiêu lưu” với các dự án mà theo ông lợi có thể
bất cập hại.
ĐB Thuyết dẫn giải, nguồn vốn đầu tư nhà máy chủ yếu là đi vay. Nếu
chúng ta xây dựng 2 nhà máy với 4 lò ở thế hệ 2 cần 12 tỷ USD nếu chọn
thế hệ 3 là 16 tỷ USD chiếm 1/2 GDP. Xây xong, cần 900 triệu USD mua
nhiên liệu và sau 18 tháng cần 320 triệu USD, như thế liệu chúng ta có
đủ tiền để vận hành nhà máy hay không ? Đầu tư cho điện hạt nhân là quá
cao, trong khi đến năm 2025, nhà máy ĐHN cũng chỉ đáp ứng 4,4% (!?) nhu
cầu điện cả nước. Giá điện của nhà máy này cao gấp 3 lần (!?) giá điện
sử dụng các nguồn nguyên liệu khác. Vậy người dân có đủ tiền để mua điện
hay không? "Chúng ta không nhiều tiền, không nhất thiết cái gì cũng
phải đầu tư” . "Sau khi tôi đã có ý kiến như vậy, tôi thấy có rất nhiều
chuyên gia đã phân tích rất sâu về sự tốn kém và sự không an toàn của
điện hạt nhân. Và hiện nay, xu hướng ở trên thế giới, người ta cũng bỏ
dần điện hạt nhân.
" Khá nhiều quốc gia đã đình chỉ, tiến tới gỡ bỏ các nhà máy điện hạt
nhân. Không có lý do gì mà chúng ta cứ cố kiết làm một việc đi ngược
lại xu hướng chung của khoa học kỹ thuật thế giới như vậy, mà những khả
năng xảy ra mất an toàn cũng rất dễ. Chúng ta đã thấy Nhật là một đất
nước tiên tiến như thế nào, nhưng chỉ một trận sóng thần của họ đã làm
cho nhà máy hạt nhân ởFukushimatrở nên mất an toàn và làm cho Nhật thay
đổi chính sách về điện hạt nhân”.
Trong khi đó thì, ĐB Trần Hanh (Vĩnh Phúc) cho rằng " xây 1 nhà máy (ĐHN) vừa làm tốt vừa rút kinh nghiệm cho nhà máy sau.” (!?) …. Người
ta phải tự hỏi,chắc vị ĐB này chỉ hình dung được việc điều hành và bảo
trì một lò phản ứng hạt nhân như điều khiển và bảo trì một chiếc xe máy ?
mọi sai sót có thể rút ra làm kinh nghiệm được !? ….
Còn ĐB/QH, Bộ trưởng Bộ Công Thương – Vũ Huy Hoàng khẳng định: " Chúng
ta có đủ điều kiện để xây dựng 2 nhà máy và đưa vào vận hành đúng theo
dự kiến nếu QH thông qua chủ trương đầu tư, chúng tôi chịu trách nhiệm
đảm bảo sự an toàn của nhà máy.” (!?)
Đề cập vấn đề ai chịu trách nhiệm và chịu trách nhiệm ra sao nếu một
sự cố nghiêm trọng mất an toàn hạt nhân xảy ra ở Ninh Thuận.GS Thuyết
nhận xét : "Dĩ nhiên những người quyết định dự án này sẽ phải chịu trách
nhiệm, và những người điều hành cụ thể dự án này trong thời gian xảy ra
sự cố sẽ phải chịu trách nhiệm. "Chỉ có điều là trong quy định của
pháp luật Việt Nam, những người đề ra chính sách không đúng gần như
không phải chịu trách nhiệm.” (ai đề ra chính sách này ngoài Đảng và Nhà Nước ?) "Hai
nữa là chúng ta không thể nghĩ trong vòng vài năm tới xảy ra chuyện gì,
mà có thể chuyện ấy xảy ra sau vài chục năm, lúc ấy những người quyết
định, xin lỗi là (họ) khuất núi rồi hay quá già yếu rồi, thì khi ấy, ai
buộc được họ chịu trách nhiệm?”
Đặc biệt, cựu Đại biểu Quốc hội cũng nêu quan điểm về, có nên trưng cầu dân ý về dự án Ninh Thuận hay không: "
Tôi cho rằng với việc lần đầu tiên Việt Nam làm, mà chưa hề có kinh
nghiệm, thậm chí gần như chưa hề có chuyên gia, mà có rất nhiều lời cảnh
báo thế này, thì cần phải thực hiện một cuộc trưng cầu dân ý rộng rãi
hơn. Nhưng để cho người dân có thể bỏ phiếu thể hiện ý kiến của mình một
cách chính xác, cần phải có giải thích rất rõ ràng với người dân, và
khi giải thích cần phải nói cả hai luồng ý kiến nghịch và thuận,cái lợi
và cái hại . (BBC) .
ĐB/Quốc Hội muôn năm vẫn thế,vì vậy , ViệtNamcứ mãi mãi lẽo đẽo theo
sau các nước khác như "Trâu chậm uống nước đục”. Nghĩ tới đây chắc
không ai là không nén một tiếng thở dài khi dõi mắt xa xôi trên con
đường XHCN dịu vợi mà cả dân tộc đang cô đơn, khắc khoãi, cuối đầu lầm
lũi…đi trong vô vọng.
HOÀNG THANH TRÚC
|