Khách sạn Caravelle ngày 9 tháng 8, 2012. Hình: Trần Đăng Chí
Hôm 6 tháng 8, một
nhóm nhân sĩ, trí thức bên trong và bên ngoài Việt Nam đã gửi Thư Ngỏ
cho đảng Cộng sản, nhận định về tình hình tranh chấp Biển Đông và đề
xuất giải pháp cho cuộc tranh chấp, đi kèm với một số đề xuất khác. Lá
thư này làm những người miền nam Việt Nam trên 50 tuổi nhớ đến Tuyên
Ngôn Caravelle năm 1960. Hai nhà bình luận ở hai miền Hoa Kỳ có những
nhận xét về sự so sánh này.
TỪ 42 ĐẾN 71
Lá Thư Ngỏ của 71 nhân sĩ, trí thức Việt Nam được đưa ra 10 ngày sau khi 42 công dân ở thành phố Hồ Chí Minh gửi văn bản
đề nghị đảng Cộng sản Việt Nam để cho nhân dân Thành phố biểu tình
chống những hành động gây hấn, khiêu khích và xâm lấn Biển Đông của nhà
cầm quyền Trung Quốc hồi gần đây.
Văn bản của 42 công dân còn nói trong trường hợp lãnh đạo Thành phố
không có chủ trương thì nhân dân Thành phố thực hiện quyền hiến định của
mình sẽ tự đứng ra tổ chức cuộc biểu tình với mục đích vừa nêu.
Lá Thư Ngỏ của nhóm 71 người
hoan nghênh và đánh giá cao Luật Biển vừa được Quốc hội Việt Nam thông
qua. Nhóm này phản đối mạnh mẽ Trung Quốc đối với các đảo vốn thuộc chủ
quyền Việt Nam và các quốc gia khác ven biển.
Lá Thư Ngỏ nói rằng đi đôi với việc tỏ rõ thái độ, Nhà nước cần khuyến
khích và tạo điều kiện phát huy năng lực của các nhà nghiên cứu ở trong
và ngoài nước. Lá thư nói rằng nhân dân Việt Nam rất quan tâm tới việc
sửa đổi Hiến pháp, bảo đảm thực hiện các quyền hiến định về tự do, dân
chủ, cần nhấn mạnh quyền tự do kinh doanh, quyền tự do ngôn luận và tự
do báo chí, quyền được thông tin, quyền lập hội, quyền được tự do bày tỏ
thái độ chính trị thông qua các cuộc biểu tình ôn hòa.
Lá thư đề xuất điều mà đảng Cộng sản Việt Nam có thể làm ngay để biểu
thị quyết tâm cải cách chính trị hợp lòng dân, là chấm dứt các hành động
trấn áp, quy kết tùy tiện đối với người dân biểu tình yêu nước; trả tự
do cho những người bị giam giữ vì bất đồng chính kiến, chỉ công khai bày
tỏ quan điểm chính trị của mình mà đã và đang bị kết án hình sự. Nhóm
71 người này mong các nhà lãnh đạo Việt Nam đặt lợi ích dân tộc lên trên
hết, nỗ lực thực hiện trách nhiệm nặng nề trong tình thế hiểm nghèo,
không phụ lòng mong đợi của nhân dân.
Và để tăng cường sức mạnh cho Thư Ngỏ, một trong những người ký tên
trong lá thư và cũng ký trong văn bản 42 người đã cho phổ biến lời kêu
gọi mà ông đặt tựa có một từ là "Đánh.”
Tác giả Hồ Ngọc Nhuận-Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Thành phố Hồ Chí Minh, nguyên
Giám đốc chính trị nhật báo Tin Sáng-đặt câu hỏi đánh cách nào, khi bên
kia có nanh nguyên tử và nhiều thứ khác, phe ta thì như tay không.
Ông Nhuận đưa đáp án: "Ai có gì đánh nấy. Có mấy thứ cũng có thể gọi là
ĐÁNH: KHÔNG mua hàng Trung Quốc, KHÔNG bán hàng Trung Quốc, KHÔNG đi
chơi Trung Quốc, KHÔNG xuất bất cứ thứ gì sang Trung Quốc, KHÔNG đến các
phòng khám bệnh của Trung Quốc, KHÔNG qua lại làm ăn dưới bất cứ hình
thức nào với Trung Quốc, KHÔNG lấy chồng Trung Quốc. Và còn nhiều cái
KHÔNG khác nữa…”
Ông kết luận: "Biết NÓI KHÔNG VỚI Trung Quốc TỨC LÀ ĐÁNH rồi đó.”
TỪ 71 NHỚ VỀ 18
 Khách sạn Caravelle ngày 9 tháng 8, 2012. Hình: Trần Đăng Chí
Tuyên ngôn nói rằng dân chúng vẫn chưa tìm thấy được một cuộc sống khá
hơn hay có nhiều tự do hơn, hiến pháp đã được lập ra nhưng chỉ có hình
thức, Quốc hội tuy có đấy nhưng những cuộc thảo luận luôn luôn được diễn
ra chỉ theo đường hướng của chính quyền, những cuộc bầu cử mang tính
cách phản dân chủ, bắt chước các chế độ Cộng Sản độc tài.
Tuyên ngôn nói rằng những vụ bắt bớ liên tục tiếp diễn làm cho nhà giam
và khám đường đầy đến tận nóc; dư luận quần chúng và báo chí phải câm
lặng, ý dân bị khinh nhục và chà đạp trong những cuộc đầu phiếu.
Về mặt kinh tế và xã hội, tuyên ngôn của 18 người thuộc nhóm Caravelle
nói rằng nhiều người không có việc để làm, không có nhà để ở và không có
tiền bạc. Gạo nhiều nhưng bán không được, các tiệm đầy hàng mà hàng hóa
lại không di chuyển, nguồn lợi nằm trong tay những kẻ đầu cơ, dùng phe
nhóm, đoàn thể của chính quyền để che dấu việc buôn bán độc quyền đem
lợi về cho một thiểu số tư nhân.
Hơn 3 năm sau khi có Tuyên ngôn Caravelle, chế độ Ngô Đình Diệm sụp đổ.
THỬ SO SÁNH
Từ California, nhà bình luận thời cuộc Trần Bình Nam, cựu Dân biểu chế
độ Việt Nam Cộng Hòa nhận định rằng hai bản "Tuyên Ngôn” và "Thư Ngỏ”
đều có tính cách chính trị, vì trọng tâm đều có mục đích lành mạnh hóa
chính quyền để tập hợp sức mạnh của nhân dân chống xâm lăng, một bên là
cuộc xâm lăng của Hà Nội sau Hiệp Định Geneve, một bên là chống sự xâm
lấn của Trung quốc.
"Nhưng xét về khung cảnh chính trị và tầm vóc của những vị ký tên
cũng như nội dung tôi thấy giá trị của hai văn bản nặng nhẹ khác nhau.
Tuyên Ngôn năm 1960 gởi Tổng thống Ngô Đình Diệm do 18 nhân vật có
tầm vóc và uy tín to lớn trong xã hội lúc đó. 11 trong 18 nhân vật ký
tên từng giữ các chức vụ bộ trưởng. 4 vị từng giữ những chức vụ cao cấp
khác trong chính quyền. Và Tuyên Ngôn đã xuất hiện như một biến cố chính
trị nêu ra bản chất độc tài và chính sách trị dân sai lầm của chính phủ
Ngô Đình Diệm và tính cách khẩn trương của sự tồn tại của miền Nam.
Tuyên Ngôn Caravelle được ký mấy ngày sau cuộc đảo chánh lật đổ tổng
thống Lý Thừa Vãn tại Nam Hàn là một hàm ý rằng nếu không cải tổ thì chế
độ cũng có thể bị lật đổ. Những người ký tên đã làm một hành động cực
kỳ can đảm khi ký vào bản Tuyên Ngôn, biết tính mạng của họ và sự an
toàn của gia đình có thể bị đe dọa. Và đúng như vậy, vào tháng 11 năm
đó, sau một cuộc đảo chánh bất thành tất cả 18 nhân sĩ ký tên đều bị
bắt, bị tù đày và có người bị truy tố ra tòa.
Trong khi đó, Thư Ngỏ của 71 nhân sĩ trí thức vừa ký nhắm mục đích nêu
lên tính khẩn trương của tình hình xâm lấn của Trung quốc đối với vùng
Đặc quyền Kinh tế của Việt Nam. Và trong bối cảnh đó đề ra yêu cầu công
khai hóa quan hệ thật sự giữa hai nước, yêu cầu chính quyền phải có kế
hoạch chống tham nhũng, và quan trọng nhất là đề nghị chính quyền huy
động nội lực của toàn dân để chống xâm lăng. Nhưng Thư Ngỏ không có
trọng lượng chính trị như Tuyên Ngôn 1960, vì đa số quý vị ký tên tuy
đều là giới trí thức, chuyên viên, cựu cán bộ nhưng tầm vóc nhỏ ít có
ảnh hưởng đến bộ máy cầm quyền. Thư Ngỏ có thể gây ra được một tiếng
vang chính trị, nhưng không tạo thành một biến cố chính trị như Tuyên
Ngôn Caravelle năm 1960.”
Tại vùng thủ đô Hoa Kỳ, khi được yêu cầu so sánh giữa Tuyên Ngôn 1960 và
Thư Ngỏ 2012, cựu Đại sứ Việt Nam Cộng Hòa Bùi Diễm trả lời:
"Không thể so sánh được. Vấn đề ngày nay lớn quá. Hoàn cảnh đất nước
nó khác. Lúc trước chỉ là một đôi điều không đồng ý với chính phủ của
cụ Diệm mà thôi, chứ còn bây giờ là một vấn đề lớn lắm. Vấn đề có thể
nói là có quan hệ đến sự tồn vong của dân tộc. Vì vậy cho nên hoàn cảnh
lúc này nặng lắm và những người lên tiếng có lẽ cũng đã bắt đầu thức
tỉnh khi nhìn thấy hiểm họa mỗi ngày một lớn.
Thư ngỏ của 71 nhà trí thức gởi ban lãnh đạo đảng Cộng sản Việt Nam đòi
hỏi nhiều hơn là chỉ biểu tình, đặt vấn đề một cách rõ rệt là yêu cầu
thực hiện những quyền hiến định về tự do dân chủ, tự do kinh doanh,
quyền lập hội, quyền tự do bày tỏ thái độ chính trị qua những cuộc biểu
tình ôn hòa.
Đây có sự góp mặt của những người đã từng có liên hệ tới đảng Cộng sản
tức là những người trong Mặt trận Tổ quốc, trong Hội Trí thức Yêu nước,
đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh chẳng hạn. Thành thử ra người ta
đặt vấn đề đây có phải là một hiện tượng mới, thể hiện sự công phẫn của
những người trí thức Việt Nam, tuy trước đây có cộng tác hay có liên hệ
đến đảng Cộng sản Việt Nam nay thấy trường hợp nguy hiểm quá nên bắt
buộc phải lên tiếng.
Tôi nghĩ chúng ta cần phải chú ý để hiểu biết về tình hình nội bộ Việt
Nam lúc này. Hiểm họa lớn lắm và sự công phẩn trong nước nổi bật hẳn
lên, mặc dù đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục làm ngơ trước những chống
đối đó.”
Nhà bình luận thời cuộc Trần Bình Nam kết luận:
"Nếu Tuyên Ngôn là một quả bom chính trị của thời điểm đó, thì Thư
Ngỏ này là một tiếng pháo trước tình hình đất nước đang bị đe dọa và
đáng được nhân dân Việt Nam trong và ngoài nước cùng quan tâm.”
Trong lúc Tuyên Ngôn Caravelle bị chính phủ Ngô Ðình Diệm bỏ ngoài tai,
thì hôm thứ Năm, một trong những người ký Thư Ngỏ Hà Nội, Giáo sư Kinh
tế Trần Hữu Dũng của Đại học Wright State, tiểu bang Ohio, Hoa Kỳ cho
biết:
"Cho đến nay, tôi vẫn chưa nghe một phản hồi nào từ những địa chỉ mà
Thư này gửi đến. Tôi không ngạc nhiên về sự im lặng này. Thật ra, tôi
không có ảo vọng là bất cứ thư, kiến nghị, hay bản ý kiến nào gửi đến
chính quyền hiện tại sẽ được trả lời.
Điều làm tôi ngạc nhiên, và khá thất vọng là cho đến nay, không có một
tờ báo trong nuớc nào loan tin về Thư Ngỏ này, đừng nói chi đăng nguyên
văn, mặc dù Thư cũng đã được gửi đến họ. Tôi không biết họ ‘tư kiểm
duyệt’ hay được lệnh không đăng. Đó là một điều đáng buồn, thật đáng
buồn!”
Tuyên Ngôn Caravelle năm 1960 có 1 linh mục, Thư Ngỏ năm 2012 có 1 giám mục và 2 linh mục.
Tuyên Ngôn Caravelle năm 1960 có 18 người trong nước Việt Nam ký tên cho
dân số gần 20 triệu, Thư Ngỏ năm 2012 có 71 người trong và ngoài nước
Việt Nam ký tên cho dân số trên 80 triệu.
|
